Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

More documents

Recommendations

Info

verka, der layouten er svært ulik Nardos freske: Fresken i Bargello er delt inn i fem rom mykje som ein 1200-tals altarfrontal, med Satan som dekkjer heile sentrum og dei fire scenene plassert i doble register på kvar side. Nardos oppdeling i sju sirklar, gjennom steinete kantar og veggene til byen Dis, er ei gjennomgåande dantesk utsikt over Helvete, som i følgje Giles ingen kunstnar har gjort før han 421 . 3.8 Det spanske kapellet til Santa Maria Novella, Firenze, Andrea Bonaiuti da Firenze, ca. 1366-68 Kristus i Limbo er, som tittelen tilseier, ikkje ei helvetesframstilling frå Dommedag. Likevel er det interessant å ha med ei skildring, på grunn av dei særskilde djevelframstillingane (fig. 41). Verket er ein liten del av ein omfattande allegorisk freskosyklus, der hovudtemaet i kapellet er glorifiseringa av den dominikanske ordenen: ”St. Thomas Aquinas’ Triumf” er framstilt på vestveggen, ”Den Militante og Triumferande Kyrkja” på austveggen, og ”Krossfestinga” på nordveggen, rett overfor inngangen (fig. 40) 422 . Kristi nedstigning til Limbo er framstilt nede til høgre på same veggen som Krossfestinga (fig. 42). Nede til vestre på same veggen er ei framstilling av Vegen til Golgata 423 . Det bibelske opphavet til tradisjonen med Kristi nedstingning til Helvete kjem frå mellom anna 1.Peter: ”… og i denne gikk han bort og preket for åndene som var i varetekt”. (***NYNORSK***). 424 Kristi nedstigning til Limbo er relatert til scenen over gjennom eit steinete landskap som opnar seg i holer. I følgje Offner & Steinweg består scenen av figurar som er malt av Bonaiutis assistentar, med unnatak av Kristusfiguren og eit par andre figurar: ”The floating figure of Christ descending into Limbo is typical of the artist, and very different in type from the figures advancing towards Him” 425 . Styggheten til djevlane er overdrive i følgje Offner & Steinweg, og den ljose tonaliteten står i kontrast til resten av fresken 426 . 421 Giles, 1977, s. 116-117 422 For oversiktlege og fine illlustrasjonar av dekorasjonane i Det spanske kapellet, sjå U. Baldini, Santa Maria Novell: Kirche, Kloster und Kreuzgænge, Stuttgart, 1982, s. 114-121 423 Offner, Richard & Steinweg, Klara, Corpus, sect. IV, VI, Andrea Bonaiuti, New York, 1979, (m. a. s. 18) 424 1.Peter 3:19. Sjå også Openb 20:1-2, Efesarane 4:8-10, Mark 3:27, og Gjerninger2:24. For tradisjonen og doktrinen om at Kristus besøkte Helvete mellom døden og gjenoppståinga, sjå Jeffrey Burton Russell, Lucifer. The Devil in the Middle Ages, Ithaca & London, 1988, s. 135-136 og note 18, og s. 107, note 36. Sjå også D. D. R. Owen, The Vision of Hell, Edinburgh, London, 1970, s. 1 425 Offner, Richard & Steinweg, Klara, Corpus, sect. IV, VI, Andrea Bonaiuti, New York, 1979, s. 48 426 Offner, Richard & Steinweg, Klara, Corpus, sect. IV, VI, Andrea Bonaiuti, New York, 1979, s. 48 88
Uavhengig av om Andrea Bonaiuti eller ein annan kunstnars var ansvarleg for denne scenen, opptrer desse djevlane som ei oppsummering av dei fleste djevelske elementa som har vore under utvikling i dei førre verka vi har gjennomgått. Blant dei fordømte i Strozzikapellet er det ein oransje djevel som har mange av dei same trekka som desse (fig. 38). Men denne og dei andre djevlane i dette verket er svært slitt, medan desse er klare og tydelege i all si fargeprakt, og med kombinasjonane av dyriske og menneskelege trekk og attributt (fig. 41 og fig. 42). Lorenzo Lorenzi meiner at dette verket vidareførar det Coppo di Marcovaldi byrja på minst 80 år tidlegare, i mosaikken i Baptisteriet i Firenze: å framstille djevlar med flaggermusvenger og ulike fargar 427 . Flaggermusvengen er eit gotisk djevelattributt som er eit symbol på skugge og mørke. I romansk kunst vart djevelen i følgje Lorenzi representert som eit krypande beist med monster- attributt. Det var den bibelske slangen som ikkje kunne fly, eller den store draken i Apocalypsen, eller engelen med øydelagde venger assosiert med Lucifer 428 . I følgje Baltrusaîtis dukka flaggermusvengen opp som diabolsk attributt omkring 1220 429 . Lorenzi meiner at alle florentinske framstillingar av djevlar med slike venger stammar frå den mørkeblå djevelen i mosaikken i Baptisteriet (fig. 8), likeeins at blåfarga til denne djevelen og den polykrome Lucifer (fig. 6), er utgangspunktet for seinare fargerike djevlar 430 . Scenen viser Kristus som nærmar seg ei hole fylt med patriarkar og profetar frå Det Gamle Testamentet. Her er Eva, Johannes Døyparen, Abel og David som helsar Kristus som kjem frå venstre og trampar ned døra til Limbo. Han er kledd i toga med eit sjal over skuldra, og bærer ei fane med krossen på. Under døra ligg ein blå djevel og tviheld på ein nøkkel. Han har dyreattributt som geitehorn, apenase, klør i staden for føter og ein skjelettaktig kropp. Til høgre i ei hole som representerar forgarden til Helvete, står fire djevlar med fire ulike og sterke fargar; mørk blå, ljos blå, lakserosa og gul. Dei har dyreliknande kroppar, geiteskjegg, flaggermusvenger og føter som eselhover. Heilt til høgre i biletet er ein delvis skjult oransje djevel, som eter på ein skalle. Han har ein stor munn med peikande nebb, og kropp lik kroppen til eit krypdyr 431 . 427 Lorenzi, 1997, s. 47 og 72 428 Op 12:7-9 429 J. Baltrusaîtis, Le moyen age fantastique, Paris, 1955, s. 152 430 Lorenzi, 1997, s. 72; Meir om flaggermusvenger i kapittel 4.4 431 Eg manglar illustrasjon av denne djevelen. Ein ser han så vidt, heilt ytst til høgre i fig. 42 89
Page 1 and 2:
Kjent og ukjent i djevelsk ikonogra
Page 3 and 4:
*
Page 5 and 6:
3.9 Helvete i San Gimignano, Taddeo
Page 7 and 8:
som eg også ser som utslag av det
Page 9 and 10:
Avgrensinga av stad har fleire års
Page 11 and 12:
og Frankrike frå 1100-talet til 14
Page 13 and 14:
synder 15 . Men med omsyn til synde
Page 16 and 17:
Del I Presentasjon av verk og kjeld
Page 18 and 19:
Ved sidan av er det framstilt hovud
Page 20 and 21:
vidareutvikla i trecentokunsten. F
Page 22 and 23:
Det vart antyda ein visuell allegor
Page 24 and 25:
skulle feste førestillingar om Gud
Page 26 and 27:
opphøgde nakenheten ein kan finne
Page 28 and 29:
Bøddelen og galgen: visuelle aspek
Page 30 and 31:
hovudsakleg ein freistar, og opptre
Page 32 and 33:
Fælsleg er det vi då har i vente:
Page 34 and 35:
ein ikkje har full kontroll over kv
Page 36 and 37:
Teologien og skolastikken Dei 7 hov
Page 38 and 39: for didaktiske preikar, som gjorde
Page 40 and 41: eller i St. Patricks Purgatorium, m
Page 42 and 43: presis måte, som gjerne kan vere g
Page 44 and 45: symboliserar hovmodet, og ein ulv,
Page 46: helvetespinslene enn av sæla i Par
Page 49 and 50: Marcovaldo og krinsen hans, og base
Page 51 and 52: På venstre side øvst i dommedagss
Page 53 and 54: sidan av dei som står opp frå gra
Page 55 and 56: illuminasjonane der heile Helvete e
Page 57 and 58: heile armen til ein syndar i munnen
Page 59 and 60: venstre i dette feltet er det engla
Page 61 and 62: Arena” i Padova, og innviinga skj
Page 63 and 64: i høveleg kontrast til dei ordna f
Page 65 and 66: liknande måtar som i Baptisteriet,
Page 67 and 68: Nede til høgre ser vi til slutt sj
Page 69 and 70: Orvieto seg narrativt frå venstre
Page 71 and 72: på kleda til figurane, medan Polze
Page 73 and 74: som førte ein antipaveleg propagan
Page 75 and 76: Lucifer er grøn, sit i flammene og
Page 77 and 78: Ilg poengterar at Dantes tekst aldr
Page 79 and 80: og kroppen forfra, og likevel synas
Page 81 and 82: iletmediet på ein fundamentalt ann
Page 83 and 84: har ein hårlaus kropp, klør i sta
Page 85 and 86: Klo-føter har dei, fjørvom, breie
Page 87: iletverket. Giles meiner at dette v
Page 91 and 92: problematisere dateringsspørsmåle
Page 93 and 94: NABUCCODINA, FARAO og EROD, og kans
Page 95 and 96: utlånar. Begge desse mennene vert
Page 97 and 98: Inngangen til Helvete Heilt nedst t
Page 99 and 100: Satan og djevlane gjennomgår ei en
Page 101 and 102: 101
Page 103 and 104: inndeling av hovudsyndene i 7 454 .
Page 105 and 106: overgangen mellom dei er naturleg o
Page 107 and 108: omverda, og i den samanhengen er do
Page 109 and 110: kan ha vore inspirert av dette moti
Page 111 and 112: (3:1). “For though in the sight o
Page 113 and 114: sine synder. Ein kvantitativ varias
Page 115 and 116: trollkvinna Erichto identifisert ve
Page 117 and 118: individet. Dei er populære represe
Page 119 and 120: mytologiske vesen, og var hemnvette
Page 121 and 122: Slangen i dikta Inne i kjempemonstr
Page 123 and 124: Satanfigurene i Baptisteriet, Orvie
Page 125 and 126: satanfiguren; i ein del tidlegare h
Page 127 and 128: 3. Dei udøydelege ormane 4. Stanke
Page 129 and 130: klare eksemplet blant desse verka p
Page 131 and 132: Det groteske og seksualiteten I Bap
Page 133 and 134: apokalypse skildrast det same motiv
Page 135 and 136: Inferno, der Dante kjem i tale med
Page 137 and 138: hans!” 611 . Her er djevelen nemn
Page 139 and 140:
grådige og det store, er likskapar
Page 141 and 142:
heile vestens gotikk. Den same tran
Page 143 and 144:
Djevelen 639 . Både Pan, satyren o
Page 145 and 146:
mangla eit sinn (”out of his mind
Page 147 and 148:
Croce og Strozzikapellet som er ins
Page 149 and 150:
iletteppe frå Skog i Sveirge, trul
Page 151 and 152:
”The great power of the cross is
Page 153 and 154:
Taddeo di Bartolos Helvete svært p
Page 155 and 156:
5 Moral og synd: det dyriske og det
Page 157 and 158:
likket hjå beista ser vi det menne
Page 159 and 160:
antikken, er apen tidleg oppfatta s
Page 161 and 162:
I Helvete i Padova er det ikkje nok
Page 163 and 164:
utishness, exceeding human vice and
Page 165 and 166:
epresentert både hjå Satan, djevl
Page 167 and 168:
6 Avslutning: Tankar omkring tid og
Page 169 and 170:
Litteraturliste Andreescu, Irina,
Page 171 and 172:
Friedman, John Block, ”Antichrist
Page 173 and 174:
Pettazzoni, R., ”The pagan origin
Page 175 and 176:
Illustrasjonsliste fig. 1. Dommedag
Page 177 and 178:
fig. 41. Andrea Bonaiuti da Firenze
Page 179 and 180:
Illustrasjonar fig. 2. Dommedag i S
Page 181 and 182:
fig. 8. Coppo di Marcovaldo, Dommed
Page 183 and 184:
fig. 15. Giovanni Pisano, Preikesto
Page 185 and 186:
fig. 19. Giotto di Bondone, Arenaka
Page 187 and 188:
fig. 25. Bounamico Buffalmacco, Cam
Page 189 and 190:
fig. 32. Andrea di Cione / Orcagna,
Page 191 and 192:
fig. 35. Nardo di Cione, Strozzikap
Page 193 and 194:
fig. 43. Taddeo di Bartolo, Collegi
Page 195 and 196:
fig. 51. Taddeo di Bartolo, Collegi
show all

Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?