Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

More documents

Recommendations

Info

fleire av sine politiske fiendar i diktet. Den guelfiske svikaren Bocca degli Abbati er ein av dei. Han sit fastfrose i isen Kokytos, og Dante nyttar høvet til å skjelle han ut 512 . Bocca er også moglegvis framstilt i Sta Croces Helvete, i den inste krinsen ved Lucifer, slik som i Divina Comedia. Eit politisk standpunkt vert manifestert ved skildringa av politiske fiendar i Helvete. Dette er ein individualisert propaganda, utan universelle symbol, men ei personfokusering spesifisert gjennom fordømming av enkeltpersonar. Den siste gruppa av kjente personar i Helvete, geistlege og vendslege maktpersonar angitt ved attributt, representerer den guddommelege rettferd. Gruppa er representert i alle verka utanom Orvieto, som heller ikkje har andre kjente personar i Helvete. I Padova representerast simoni ved ein biskop som sel avlat på kanten av ein avgrunn (fig. 19). Ein munk i San Gimignano vert straffa for fråtseri (fig. 47), og blant dei fordømte i Strozzikapellet er det både handelsmenn, adelsmenn, adelskvinner, biskopar, kardinal og offentlege tenestemenn (fig. 38). Dette er somme av mange eksempel. Særleg vert geistlege ofte straffa for gjerrigskap, åger, fråtseri og simoni, fordi dette var freistingar dei var særleg utsette for. Framstillinga av desse reflekterar ei oppfatning av at desse syndene var utbreidde problem, og appellerar til folkets frustrasjon over misbruk av makt. Plassering av maktpersonar i Helvete signaliserar såleis den enkle visdommen at sjølv om livet på jorda er urettvist, vil dei rettferdiges løn manifesterast i Himmelen. Dei som er fattige i denne verda kan bli dei rike i etterverda, og omvendt. Ein kardinal er ikkje betre stilt ved Dommen enn ein vanleg mann, han vert like fullt straffa i Helvete om han ikkje lever livet etter Guds bod. Denne appellen, basert på Matteusevangeliet og den kristne nestekjærleiken, var nok intendert som ein skremsel for dei rike, men særleg som ein trøyst for dei fattige 513 . Det er eit enkelt bodskap, og propagandaen er spesielt retta mot eit folk som ikkje hadde innsikt i korkje filosofi eller teologi, og kanskje ikkje brydde seg om nyansane i den samtidige politikken. Ei framstilling av Aristoteles gjorde kanskje ikkje særleg inntrykk på ein fattig borgar i Firenze, medan bispar og adelege i Helvete må ha markert rettferdsaspektet ved kristendommen for dei på ein klar måte. Desse personane er framstilt som representantar for stender og profesjonar, og er såleis meir representative typar enn individuelle personar. Samstundes rettar dei seg mot 512 Dante: Helvetet, 1999, song 32, vers 79-139, s. 180-182 513 Matt 19:23: ”Då sa Jesus til læresveinane: Sanneleg, det seier eg dykk: Det er vanskeleg for ein rik å koma inn i himmelriket" 116
individet. Dei er populære representasjonar av universalitetar, i personform og til enkeltpersonen. Såleis er dei eit slags intuitivt symbol, og ein mellomaldersk representasjon av ”demokratiet” i Himmelen. Verknaden er identifisering i negasjons from: Dei fattige borgarane identifiserte seg som ein motsetnad til dei adelege og geistlege, og kan slik ha funne tryggleik ved å sjå sin motsetnad og autoritet framstilt i Helvete. I alle dei tre versjonane av kjente personar i Helvete ser vi epokens aukande dreiing mot enkeltindividet. Folk kunne identifisere seg med personar dei kjente til, anten på godt eller vondt. Alle verkemidla vart i høg grad nytta av Dante i Divina Commedia, og biletverkas slektskap med og påverknad frå Dante skal ikkje undervurderast. I visjonane til Peter og Paulus er skildringar av slike personar fråverande. Men visjonane til Tundal og Owein (i St. Patricks purgatorium) er slike verkemiddel i seg sjølve. Tundal og Owein var vanlege, syndige personar, som fekk sjansen til å forbetre seg ved å gjennomgå pinslene i Helvete.. I Tundal nemnast éin gong, i kapitlet "Om selve mørkets fyrste", at: Noen menn har jeg sett her som var blant mine nærmeste venner. Nu holder de til her i dypet. Jeg vil ikke ha mer med dem å gjøre. En slik straff hadde også jeg fortjent. Men Gud var meg nådig 514 . Med dette forstår ein at Tundal endeleg er frelst. Han har sett og opplevd det nødvendige, slik at han kan fortsette reisa inn i Himmelen og opp mot ljoset.. Historiene om Tundal og Owein byggjer på same prinsipp som anekdotane til Pave Gregor fleire hundreår tidlegare. I anekdotar om reiser til dødsriket, skreiv St. Gegor fleire gonger om ”kjentmannen” som ved Guds nåde opplevde døden, men vart sendt tilbake til dei levande anten for å fortelje om kva han hadde sett, eller fordi han fekk ein ny sjanse til å leve eit betre liv. Til da var det vanlege at store helgenar hadde føretatt desse reisene, og at dei vart skildra av forfattarar etterpå (f. eks. St. Paulus). Men Pave Gregor innførte eit ”kvarmanns”- aspekt, der den vanlege arbeidaren eller naboen fortalte om opplevingane sine. Sett frå eit kulturelt perspektiv inneber dette eit skifte i mentalitet og i retorikk. Frå ei oppfatning om at det er ein helgen som må til for å gje eit adekvat bilete av Helvete og Paradis, gjev St. Gregor lesaren ei førestilling om det folk lik dei sjølve har opplevd. Han fortel mellom anna historia om forretningsmannen Stephen, som kom til Helvete ved eit 514 Tundals visjon, s. (43-) 44 117
Page 1 and 2:
Kjent og ukjent i djevelsk ikonogra
Page 3 and 4:
*
Page 5 and 6:
3.9 Helvete i San Gimignano, Taddeo
Page 7 and 8:
som eg også ser som utslag av det
Page 9 and 10:
Avgrensinga av stad har fleire års
Page 11 and 12:
og Frankrike frå 1100-talet til 14
Page 13 and 14:
synder 15 . Men med omsyn til synde
Page 16 and 17:
Del I Presentasjon av verk og kjeld
Page 18 and 19:
Ved sidan av er det framstilt hovud
Page 20 and 21:
vidareutvikla i trecentokunsten. F
Page 22 and 23:
Det vart antyda ein visuell allegor
Page 24 and 25:
skulle feste førestillingar om Gud
Page 26 and 27:
opphøgde nakenheten ein kan finne
Page 28 and 29:
Bøddelen og galgen: visuelle aspek
Page 30 and 31:
hovudsakleg ein freistar, og opptre
Page 32 and 33:
Fælsleg er det vi då har i vente:
Page 34 and 35:
ein ikkje har full kontroll over kv
Page 36 and 37:
Teologien og skolastikken Dei 7 hov
Page 38 and 39:
for didaktiske preikar, som gjorde
Page 40 and 41:
eller i St. Patricks Purgatorium, m
Page 42 and 43:
presis måte, som gjerne kan vere g
Page 44 and 45:
symboliserar hovmodet, og ein ulv,
Page 46:
helvetespinslene enn av sæla i Par
Page 49 and 50:
Marcovaldo og krinsen hans, og base
Page 51 and 52:
På venstre side øvst i dommedagss
Page 53 and 54:
sidan av dei som står opp frå gra
Page 55 and 56:
illuminasjonane der heile Helvete e
Page 57 and 58:
heile armen til ein syndar i munnen
Page 59 and 60:
venstre i dette feltet er det engla
Page 61 and 62:
Arena” i Padova, og innviinga skj
Page 63 and 64:
i høveleg kontrast til dei ordna f
Page 65 and 66: liknande måtar som i Baptisteriet,
Page 67 and 68: Nede til høgre ser vi til slutt sj
Page 69 and 70: Orvieto seg narrativt frå venstre
Page 71 and 72: på kleda til figurane, medan Polze
Page 73 and 74: som førte ein antipaveleg propagan
Page 75 and 76: Lucifer er grøn, sit i flammene og
Page 77 and 78: Ilg poengterar at Dantes tekst aldr
Page 79 and 80: og kroppen forfra, og likevel synas
Page 81 and 82: iletmediet på ein fundamentalt ann
Page 83 and 84: har ein hårlaus kropp, klør i sta
Page 85 and 86: Klo-føter har dei, fjørvom, breie
Page 87 and 88: iletverket. Giles meiner at dette v
Page 89 and 90: Uavhengig av om Andrea Bonaiuti ell
Page 91 and 92: problematisere dateringsspørsmåle
Page 93 and 94: NABUCCODINA, FARAO og EROD, og kans
Page 95 and 96: utlånar. Begge desse mennene vert
Page 97 and 98: Inngangen til Helvete Heilt nedst t
Page 99 and 100: Satan og djevlane gjennomgår ei en
Page 101 and 102: 101
Page 103 and 104: inndeling av hovudsyndene i 7 454 .
Page 105 and 106: overgangen mellom dei er naturleg o
Page 107 and 108: omverda, og i den samanhengen er do
Page 109 and 110: kan ha vore inspirert av dette moti
Page 111 and 112: (3:1). “For though in the sight o
Page 113 and 114: sine synder. Ein kvantitativ varias
Page 115: trollkvinna Erichto identifisert ve
Page 119 and 120: mytologiske vesen, og var hemnvette
Page 121 and 122: Slangen i dikta Inne i kjempemonstr
Page 123 and 124: Satanfigurene i Baptisteriet, Orvie
Page 125 and 126: satanfiguren; i ein del tidlegare h
Page 127 and 128: 3. Dei udøydelege ormane 4. Stanke
Page 129 and 130: klare eksemplet blant desse verka p
Page 131 and 132: Det groteske og seksualiteten I Bap
Page 133 and 134: apokalypse skildrast det same motiv
Page 135 and 136: Inferno, der Dante kjem i tale med
Page 137 and 138: hans!” 611 . Her er djevelen nemn
Page 139 and 140: grådige og det store, er likskapar
Page 141 and 142: heile vestens gotikk. Den same tran
Page 143 and 144: Djevelen 639 . Både Pan, satyren o
Page 145 and 146: mangla eit sinn (”out of his mind
Page 147 and 148: Croce og Strozzikapellet som er ins
Page 149 and 150: iletteppe frå Skog i Sveirge, trul
Page 151 and 152: ”The great power of the cross is
Page 153 and 154: Taddeo di Bartolos Helvete svært p
Page 155 and 156: 5 Moral og synd: det dyriske og det
Page 157 and 158: likket hjå beista ser vi det menne
Page 159 and 160: antikken, er apen tidleg oppfatta s
Page 161 and 162: I Helvete i Padova er det ikkje nok
Page 163 and 164: utishness, exceeding human vice and
Page 165 and 166: epresentert både hjå Satan, djevl
Page 167 and 168:
6 Avslutning: Tankar omkring tid og
Page 169 and 170:
Litteraturliste Andreescu, Irina,
Page 171 and 172:
Friedman, John Block, ”Antichrist
Page 173 and 174:
Pettazzoni, R., ”The pagan origin
Page 175 and 176:
Illustrasjonsliste fig. 1. Dommedag
Page 177 and 178:
fig. 41. Andrea Bonaiuti da Firenze
Page 179 and 180:
Illustrasjonar fig. 2. Dommedag i S
Page 181 and 182:
fig. 8. Coppo di Marcovaldo, Dommed
Page 183 and 184:
fig. 15. Giovanni Pisano, Preikesto
Page 185 and 186:
fig. 19. Giotto di Bondone, Arenaka
Page 187 and 188:
fig. 25. Bounamico Buffalmacco, Cam
Page 189 and 190:
fig. 32. Andrea di Cione / Orcagna,
Page 191 and 192:
fig. 35. Nardo di Cione, Strozzikap
Page 193 and 194:
fig. 43. Taddeo di Bartolo, Collegi
Page 195 and 196:
fig. 51. Taddeo di Bartolo, Collegi
show all

Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?