Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

vanleg syndar og ikkje ein helgen, føregripast av St. Gregor i det 6. hundreåret. I dei tidlegare
nemnte Dialogane fortel han om visjonane til ein mann som heitte Peter, ein som heitte
Stefanus, og ein soldat 161 . Dette er av dei første visjonane som hendte ”vanlege” menneske og
ikkje bibelske personar, og forma har truleg inspirert seinare slike narrasjonar, som historia
om Owein i St. Patricks purgatorium, og visjonen til Tundal. Vidare er Tundal ei klar
inspirasjonskjelde for Owein i St. Patricks purgatorium, nedskriven i slutten av det same
hundreåret. Saman dannar desse to dei viktigaste irske bidraga til den mellomalderske
visjonssjangeren 162 . Den engelske Vision of Drythelm frå det 8. hundreåret har også hatt
innflytelse på både Tundal og Owein 163 .
Tundals originale publikum var klostersamfunna, og desse kunne latin. Men den utbreidde
omsettinga indikerar ei utviding til ei ikkje-klerikal lesargruppe, og innan seinmellomalderen
var lesarane preikarar og prestar, lekfolk som var medlemmar av ein religiøse orden, og andre
lekfolk 164 .
Innhaldsstrukturen i den delen av Tundal som kan sjåast som straffande, er følgjande:
- Eit purgatorium med 8 ulike pinslestader der sjelene lider medan dei ventar på Guds
dom.
- Det eigentlege helvete med evig fortaping, her er sjelene som allereie har blitt dømt.
- Eit purgatorium med ubehagelege tilhøve, utanfor Helvete, der dei ”ikke så svært
onde” må slite ei tid før dei kjem til Himmelen.
Pinene foregår altså i dei to første delane, medan straffestaden i heilskap er tredelt. Den
paradisiske inndelinga går over fire nivå.
Det er spesielt tre element i skildringa av pinslene i diktet som er verdt å merke seg, og som
skil seg frå openbaringane: for det første er det utførlege skildringar av djevlar som alle nyttar
ulike torturinstrument, men særleg greipet er ein gjengangar. For det andre er Satans, dei ulike
beistas og slanganes oppsluking og fortæring av syndarar vektlagt i stor grad. Det tredje
aspektet er kanskje viktigast: skildringa av Satan, mørkets fyrste Lucifer som vart styrta til
avgrunnen av Gud. Ingen av desse elementa er skildra i openbaringane til Peter og Paulus
161 Kren & Wieck, 1990, s. 5
162 Kren & Wieck, 1990, s. 5
163 Kren & Wieck, 1990, s. 5
164 Kren & Wieck, 1990, s. 6
39