Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

som førte ein antipaveleg propaganda basert på muhammedanaren Averroes’ lære 313 .
Muhammed kvelast av ein slange som er vikla om halsen hans, samstundes som ein djevel
dreg han mot helvetesgapet og nyttar slangen som taug. Nedanfor ligg ein mann utstrekt på
ryggen med inskripsjonen ATIXRO (”Antikrist”), og vert riven i bitar av djevlar. Til venstre i
denne scenen kuttar ein djevel opp magen på ein syndar med ein øydelagt inskripsjon som
byrjar på S. Dersom mannen ved sidan av er motpaven må denne mannen i følgje Polzer vere
anten keisar Ludvig sjølv eller ein av hans hovudmenn. Det siste er mest sannsynleg med
tanke på at inskripsjonen byrjar på S. 314 Ein anna uidentifisert syndar vert rett overfor
Muhammed kasta inn i helvetesgapet. Gapet er eit drakeaktig grønt ansikt, med ein stor og
raud munn som spyr flammar.
På venstre side av Lucifer i den andre sirkelen (ovanfrå) er dei late gruppert saman (sjå fig.
25). Syndarsjelene sit tett saman i klynger, vert bitne av slangar og mottek passivt torturen til
djevlane, dei verjer seg berre ved å dra knea oppunder seg, gøyme ansiktet, og legge armane
omkring beina medan dei vert stukke av djevlar med høygaffel. Ein djevel rir på ryggen åt ein
kvinneleg syndar, og riv henne i håret medan han plagar andre syndarar med høygaffelen sin.
På same nivå på høgre sida av Satan ser vi dei avundsjuke som er fanga i eit basseng fylt
med væske; det kan vere ein sjø av is eller blod eller eld, kvar med si litterære kjelde som eg
skal diskutere i neste del av oppgåva (fig. 30). Alle har ansikta vridde av smerte og redsle, og
dei vert torturerte av ein atletisk djevel på venstre side med høygaffel og rovfuglklo til føt.
Her er menn og kvinner, fremst i midten av biletet er ei kvinne med laust og ljost hår, med ei
krone på hovudet. Der er òg ein mann med krone lengre bak i biletet. To til tre syndarar
gøymer ansiktet i hendene, ei i forgrunnen skjermar heller blikket sitt, med den eine handa.
To syndarar (til venstre) held fingrane opp mot haka eller lippene, medan ein i forgrunnen til
høgre dekker munnen med oppsida av handa. Vi skal også sjå nærare på tydinga av gestane til
desse syndarane i diskusjonsdelen av oppgåva.
313 Polzer, 1964, s. 463; og Dodge, 1978, s. 95 (og note 95, s. 135). I følgje Lorenzi, 1997, s. 38, er dette Averroes, medan
han til venstre skal førestille Muhammed. Averroes (Ibn Rushd) (1126-98), var ein muhammedansk filosof frå Cordova. Han
var lege, filosof og politiker og stod for ein panteistisk filososfi basert på Aristoteles’ lære, med eit snev av neoplatonistiske
idéar. Teoriane hans vart kjente i det katolske Europa frå ca. 1230, og vart først ikkje anarkjent som ein fare for
kristendommen. I løpet av 1200-talet vart læra hans kritisert og fordømt, men blomstra opp att på 1300-talet. I Italia, særleg i
Padova, overlevde ”Averroismen” heilt til renessansen (F. L. Cross (red.), The Oxford Dictionary of the Christian Church,
London, 1974, s. 115-116).
314 Polzer, 1964, s. 464
73