Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

More documents

Recommendations

Info

diskusjonsdelen av oppgåva skal vi sjå nærare på visuelle og litterære kjelder, samt den særskilte psykologiske dramatikken i verket. Over fjellet flyg det to englar som held rullar med inskripsjonar frå openbaringa: "Sigeren og æra og makta høyrer vår Gud til / for sanne og rettferdige er hans domar" 306 og: "svor ved han som lever i all æve, han som skapte himmelen og jorda og havet og alt som finst der: Tida er ute" 307 . Fjellet er delt inn i fire horisontale delar, og to vertikale, med Satan i sentrum. Dei ulike delane grupperar ulike syndartypar, ei oppdeling vi også finn i tidlegare framstillingar av temaet, m. a. i Torcello. Trollskap, simoni og kjetteri er gruppert saman i heile den øvste delen over hovudet til Lucifer (fig. 25, fig. 27 og fig. 28) 308 . To simonistar, munkar, med hendene bunde på ryggen, står heilt til venstre i feltet med opna mage så innvolane kjem ut (fig. 27). Erkekjettaren Arius står ved sidan av, med hovudet sitt i eine handa og ein banner med ein inskripsjon som identifiserar han i andre 309 . Nedanfor ser ein at to kjettarar – som også har dei avkutta hovuda sine i den eine handa – vert mishandla av to djevlar og slangar som viklar seg om kroppane deira. Til høgre for Arius står den greske trollkvinna Erichto, identifisert ved inskripsjonen på banneret ho ber, og blinda av slangar som kveilar seg om hovudet hennar 310 . Nedanfor står det to andre trollmenn som har fått same lagnad. I midten av feltet heng to menn: ein opp ned, og ein rett veg. Begge har bunde hender og svære slangar vikla rundt heile kroppen som angrip ansiktet og halsen på dei. Desse har vore identifisert ved inskripsjonar som no er tapt 311 . Djevlar eter armane til ein syndar med inskripsjonen NICCOLO i sentrum av scenen til høgre i feltet. Dette var motpaven til Johannes XXII: Nikolaus V, valt av keisar Ludvig av Bayern i 1327-29 312 . Over han er inskripsjonen QUESTI AMA CETRO MACOME(T)TO (”denne elskar den andre Muhammed”). Personen nedanfor med turban og skjegg er i følgje Polzer ukorrekt identifisert som Averroes, og er i røynda Muhammed, identifisert ved inskripsjonen (M)ACOMETTO. Inskripsjonen over motpaven refererar til hans tilknytning til keisar Ludvig, 306 Johannes openbaring 19:1-2: ”Laus onor gratia sit Domino Deo nostro quia vera iusta sunt iudicia eius”. Sjå Dodge, 1978, s. 134, note 86 307 Op 10:6: ”per viventum in eternum qui fecit coelum mare terram et omnia que in eis sunt quia tempus amplius non erit”. Sjå Dodge, 1978, s. 134, note 86 308 Dodge, 1978, s. 93 309 I følgje Lorenzi, 1997, s. 36; og Dodge, 1978, s. 94 310 Dodge, 1978, s. 94 311 Dodge, 1978, s. 94 312 Polzer, 1964, s. 463-464; Dodge, 1978, s. 95 72
som førte ein antipaveleg propaganda basert på muhammedanaren Averroes’ lære 313 . Muhammed kvelast av ein slange som er vikla om halsen hans, samstundes som ein djevel dreg han mot helvetesgapet og nyttar slangen som taug. Nedanfor ligg ein mann utstrekt på ryggen med inskripsjonen ATIXRO (”Antikrist”), og vert riven i bitar av djevlar. Til venstre i denne scenen kuttar ein djevel opp magen på ein syndar med ein øydelagt inskripsjon som byrjar på S. Dersom mannen ved sidan av er motpaven må denne mannen i følgje Polzer vere anten keisar Ludvig sjølv eller ein av hans hovudmenn. Det siste er mest sannsynleg med tanke på at inskripsjonen byrjar på S. 314 Ein anna uidentifisert syndar vert rett overfor Muhammed kasta inn i helvetesgapet. Gapet er eit drakeaktig grønt ansikt, med ein stor og raud munn som spyr flammar. På venstre side av Lucifer i den andre sirkelen (ovanfrå) er dei late gruppert saman (sjå fig. 25). Syndarsjelene sit tett saman i klynger, vert bitne av slangar og mottek passivt torturen til djevlane, dei verjer seg berre ved å dra knea oppunder seg, gøyme ansiktet, og legge armane omkring beina medan dei vert stukke av djevlar med høygaffel. Ein djevel rir på ryggen åt ein kvinneleg syndar, og riv henne i håret medan han plagar andre syndarar med høygaffelen sin. På same nivå på høgre sida av Satan ser vi dei avundsjuke som er fanga i eit basseng fylt med væske; det kan vere ein sjø av is eller blod eller eld, kvar med si litterære kjelde som eg skal diskutere i neste del av oppgåva (fig. 30). Alle har ansikta vridde av smerte og redsle, og dei vert torturerte av ein atletisk djevel på venstre side med høygaffel og rovfuglklo til føt. Her er menn og kvinner, fremst i midten av biletet er ei kvinne med laust og ljost hår, med ei krone på hovudet. Der er òg ein mann med krone lengre bak i biletet. To til tre syndarar gøymer ansiktet i hendene, ei i forgrunnen skjermar heller blikket sitt, med den eine handa. To syndarar (til venstre) held fingrane opp mot haka eller lippene, medan ein i forgrunnen til høgre dekker munnen med oppsida av handa. Vi skal også sjå nærare på tydinga av gestane til desse syndarane i diskusjonsdelen av oppgåva. 313 Polzer, 1964, s. 463; og Dodge, 1978, s. 95 (og note 95, s. 135). I følgje Lorenzi, 1997, s. 38, er dette Averroes, medan han til venstre skal førestille Muhammed. Averroes (Ibn Rushd) (1126-98), var ein muhammedansk filosof frå Cordova. Han var lege, filosof og politiker og stod for ein panteistisk filososfi basert på Aristoteles’ lære, med eit snev av neoplatonistiske idéar. Teoriane hans vart kjente i det katolske Europa frå ca. 1230, og vart først ikkje anarkjent som ein fare for kristendommen. I løpet av 1200-talet vart læra hans kritisert og fordømt, men blomstra opp att på 1300-talet. I Italia, særleg i Padova, overlevde ”Averroismen” heilt til renessansen (F. L. Cross (red.), The Oxford Dictionary of the Christian Church, London, 1974, s. 115-116). 314 Polzer, 1964, s. 464 73
Page 1 and 2:
Kjent og ukjent i djevelsk ikonogra
Page 3 and 4:
*
Page 5 and 6:
3.9 Helvete i San Gimignano, Taddeo
Page 7 and 8:
som eg også ser som utslag av det
Page 9 and 10:
Avgrensinga av stad har fleire års
Page 11 and 12:
og Frankrike frå 1100-talet til 14
Page 13 and 14:
synder 15 . Men med omsyn til synde
Page 16 and 17:
Del I Presentasjon av verk og kjeld
Page 18 and 19:
Ved sidan av er det framstilt hovud
Page 20 and 21:
vidareutvikla i trecentokunsten. F
Page 22 and 23: Det vart antyda ein visuell allegor
Page 24 and 25: skulle feste førestillingar om Gud
Page 26 and 27: opphøgde nakenheten ein kan finne
Page 28 and 29: Bøddelen og galgen: visuelle aspek
Page 30 and 31: hovudsakleg ein freistar, og opptre
Page 32 and 33: Fælsleg er det vi då har i vente:
Page 34 and 35: ein ikkje har full kontroll over kv
Page 36 and 37: Teologien og skolastikken Dei 7 hov
Page 38 and 39: for didaktiske preikar, som gjorde
Page 40 and 41: eller i St. Patricks Purgatorium, m
Page 42 and 43: presis måte, som gjerne kan vere g
Page 44 and 45: symboliserar hovmodet, og ein ulv,
Page 46: helvetespinslene enn av sæla i Par
Page 49 and 50: Marcovaldo og krinsen hans, og base
Page 51 and 52: På venstre side øvst i dommedagss
Page 53 and 54: sidan av dei som står opp frå gra
Page 55 and 56: illuminasjonane der heile Helvete e
Page 57 and 58: heile armen til ein syndar i munnen
Page 59 and 60: venstre i dette feltet er det engla
Page 61 and 62: Arena” i Padova, og innviinga skj
Page 63 and 64: i høveleg kontrast til dei ordna f
Page 65 and 66: liknande måtar som i Baptisteriet,
Page 67 and 68: Nede til høgre ser vi til slutt sj
Page 69 and 70: Orvieto seg narrativt frå venstre
Page 71: på kleda til figurane, medan Polze
Page 75 and 76: Lucifer er grøn, sit i flammene og
Page 77 and 78: Ilg poengterar at Dantes tekst aldr
Page 79 and 80: og kroppen forfra, og likevel synas
Page 81 and 82: iletmediet på ein fundamentalt ann
Page 83 and 84: har ein hårlaus kropp, klør i sta
Page 85 and 86: Klo-føter har dei, fjørvom, breie
Page 87 and 88: iletverket. Giles meiner at dette v
Page 89 and 90: Uavhengig av om Andrea Bonaiuti ell
Page 91 and 92: problematisere dateringsspørsmåle
Page 93 and 94: NABUCCODINA, FARAO og EROD, og kans
Page 95 and 96: utlånar. Begge desse mennene vert
Page 97 and 98: Inngangen til Helvete Heilt nedst t
Page 99 and 100: Satan og djevlane gjennomgår ei en
Page 101 and 102: 101
Page 103 and 104: inndeling av hovudsyndene i 7 454 .
Page 105 and 106: overgangen mellom dei er naturleg o
Page 107 and 108: omverda, og i den samanhengen er do
Page 109 and 110: kan ha vore inspirert av dette moti
Page 111 and 112: (3:1). “For though in the sight o
Page 113 and 114: sine synder. Ein kvantitativ varias
Page 115 and 116: trollkvinna Erichto identifisert ve
Page 117 and 118: individet. Dei er populære represe
Page 119 and 120: mytologiske vesen, og var hemnvette
Page 121 and 122: Slangen i dikta Inne i kjempemonstr
Page 123 and 124:
Satanfigurene i Baptisteriet, Orvie
Page 125 and 126:
satanfiguren; i ein del tidlegare h
Page 127 and 128:
3. Dei udøydelege ormane 4. Stanke
Page 129 and 130:
klare eksemplet blant desse verka p
Page 131 and 132:
Det groteske og seksualiteten I Bap
Page 133 and 134:
apokalypse skildrast det same motiv
Page 135 and 136:
Inferno, der Dante kjem i tale med
Page 137 and 138:
hans!” 611 . Her er djevelen nemn
Page 139 and 140:
grådige og det store, er likskapar
Page 141 and 142:
heile vestens gotikk. Den same tran
Page 143 and 144:
Djevelen 639 . Både Pan, satyren o
Page 145 and 146:
mangla eit sinn (”out of his mind
Page 147 and 148:
Croce og Strozzikapellet som er ins
Page 149 and 150:
iletteppe frå Skog i Sveirge, trul
Page 151 and 152:
”The great power of the cross is
Page 153 and 154:
Taddeo di Bartolos Helvete svært p
Page 155 and 156:
5 Moral og synd: det dyriske og det
Page 157 and 158:
likket hjå beista ser vi det menne
Page 159 and 160:
antikken, er apen tidleg oppfatta s
Page 161 and 162:
I Helvete i Padova er det ikkje nok
Page 163 and 164:
utishness, exceeding human vice and
Page 165 and 166:
epresentert både hjå Satan, djevl
Page 167 and 168:
6 Avslutning: Tankar omkring tid og
Page 169 and 170:
Litteraturliste Andreescu, Irina,
Page 171 and 172:
Friedman, John Block, ”Antichrist
Page 173 and 174:
Pettazzoni, R., ”The pagan origin
Page 175 and 176:
Illustrasjonsliste fig. 1. Dommedag
Page 177 and 178:
fig. 41. Andrea Bonaiuti da Firenze
Page 179 and 180:
Illustrasjonar fig. 2. Dommedag i S
Page 181 and 182:
fig. 8. Coppo di Marcovaldo, Dommed
Page 183 and 184:
fig. 15. Giovanni Pisano, Preikesto
Page 185 and 186:
fig. 19. Giotto di Bondone, Arenaka
Page 187 and 188:
fig. 25. Bounamico Buffalmacco, Cam
Page 189 and 190:
fig. 32. Andrea di Cione / Orcagna,
Page 191 and 192:
fig. 35. Nardo di Cione, Strozzikap
Page 193 and 194:
fig. 43. Taddeo di Bartolo, Collegi
Page 195 and 196:
fig. 51. Taddeo di Bartolo, Collegi
show all

Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?