Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

Fælsleg er det vi då har i vente: domen og Guds brennhug som skal øyda dei som står han
imot. / Den som vrakar Moselova, får ikkje miskunn…" 112 .
Dei apokryfe skriftene: openbaringar
Openbaringane til Peter og Paulus er visjonar; det vil seie skildringar av det desse helgenane
har blitt vist av Kristus, medan Bibelen gjengir det Jesus har sagt og gjort. Dei apokryfe
skriftene til Det nye testamente dessutan ikkje nedskrivne av apostlane sjølv, men av seinare
kyrkjelege som gjengjev historiene deira. Såleis er dei meir detaljerte der Bibelen er forsiktig i
sine skildringar. Dei to openbaringane er nedskrivne høvesvis frå det andre og fjerde
hundreåret, dei fanst i mange versjonar, og vart utbreidd lesing gjennom mellomalderen. Det
er dei første og mest innflytelsesrike openbaringane vi har frå kristen tid 113 . Dei har visuelle,
fantasirike og detaljerte forklaringar på kva dei ulike syndarane gjennomgår av pinsler, og
saman med Bibelen dannar dei det teologiske grunnlaget for den kristne førestillingsverda vi
forholder oss til. Owen påpeikar at dei kristne skribentane tok opp i seg gamle måtar å
utforske menneskets tilstand etter døden, mellom anna frå hebraisk, klassisk gresk og persisk
tradisjon 114 . Men samanhengane mellom desse og dei kristne forteljingane går utover
avgrensinga til denne oppgåva.
Apokalypsane til St. Peter og St. Paulus
Den tidlegaste apokalyptiske forteljinga ein kjenner til i kristen litteratur er openbaringa til
St. Peter, som truleg kjem frå det 2. hundreåret. Den originale teksten var på gresk, men
eksisterar no berre i seinare fragment: diverse på gresk, eit på arabisk og etiopisk, og små
fragment på latin 115 . Openbaringa vart tidleg svært populær, mellom anna i Roma, og skildrar
utførleg straffane til ulike kategoriar av syndarar 116 . Men denne openbaringa hadde i følgje
Owen berre indirekte påverknad på folkelege forteljingar om etterverda, så den var truleg
ikkje vore omsatt til italiensk innan 1300-talet 117 . Den viktigaste funksjonen til Peters
openbaring i høve til kunstverka i denne oppgåva er som primær inspirasjonskjelde for
helvetesskildringane i Paulus’ apokalypse.
112 Hebr 10:26-28
113 Montague Rhodes James, Apocryphal New Testament, Oxford, 1924, s. 504
114 D. D. R. Owen, The Vision of Hell, Edinburgh, London, 1970, s. 2
115 James, 1924, s. 505-506, gjer greie for dei ulike fragmenta som eksisterar av openbaringa frå dei første 4 hundreåra
116 James, 1924, s. 506
117 Owen, 1970, s. 2
32