Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

Lorenzi gjer interessante observasjonar med omsyn til symbolikken til desse djevlane 432 . For å
skremme betraktaren til anger og bot har dei trugande og bestialske framtoningar. Den gule
djevelen har ein tust i panna som liknar eit horn, og som i følgje Lorenzi symboliserar homo
selvaticus (Villmannen); eit sinn som er innslava i lettsindige, bestialske og korrupte
instinkt 433 . Alle djevlane har dyreansikt og brutale uttrykk, som reflekterar den vonde naturen
deira og den evige separasjon frå Paradis. Den hårete pelsen, skjegget og dei geiteaktige horna
representerar dei viktigaste attributta til geita: dei var utestengt frå guddommeleg nåde, i
motsetnad til lammet som tålmodig aksepterte å bli ofra. Geita representerar det Jødiske folket
som fornekta Messias, slik djevlane var englar som falt med Lucifer i opprøyret i
Himmelen 434 . Dyriske attributt satt i samband med menneskelege trekk for å denotere
vondskap, kan generelt tolkast som ei frykt for ein invasjon av det kaotiske i det ordna og
siviliserte menneskelege samfunn: ein frykt for å miste kontrollen over dette som verker
ordna, og ei skremmande gjenkjenning av det dyriske og ukjente, i det menneskelege,
kjente 435 .
3.9 Helvete i San Gimignano, Taddeo di Bartolo, 1393, 1408
eller 1413.
Helvete i San Gimignano av Taddeo di Bartolo er det siste kunstverket vi her skal gjennomgå.
Som tidlegare nemnt er det sparsamt med litteratur om denne fresken, dei fleste forskarar har
konsentrert seg om andre verk av denne kunstnaren. Dateringa er likevel omdiskutert. I følgje
Symeonides finst det inga dokument som seier noko om datering av freskane. Det har vore ein
inskripsjon med datering på, men denne er øydelagt 436 . Della Valle daterte verket til 1393-
1394, og denne har blitt ståande som den vanlegaste oppfatninga i kunsthistoria 437 . Men då
stilen i freskane i følgje Symeonides tyder meir på at dei er frå Taddeos seinare periodar,
velgjer han å behandle dei som om dei skulle vere frå tidleg 1400-tal 438 . I følgje Baschet har
også Enzo Carli datert freskane til 1413 439 . Om dei har rett i dette fører det oss i tilfelle ut
over avgrensinga til denne oppgåva. Likevel har eg valt å inkludere verket utan å
432 Lorenzi, 1997, s. 47
433 Meir om Villmannen i kap. 4.4, s. 143
434 Meir om geita i kap. 4.4, s. 141
435 Meir om det dyriske i kap. 5: Moral og synd: det dyriske og det menneskelege
436 S. Symeonides, Taddeo di Bartolo, Siena, 1965, s. 38
437 Pere della Valle, Lettere Senesi, 1875, vol. II, s. 186; ref. frå S. Symeonides, Taddeo di Bartolo, Siena, 1965, s. 38
438 S. Symeonides, Taddeo di Bartolo, Siena, 1965, s. 39
439 J. Baschet, 1993, s. 637: E. Carli, La pittura italiana del Trecento, Venezia, 1981, s. 248-252
90