Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

More documents

Recommendations

Info

Himmelen Øvst i midten sit Kristus og Maria Himmeldronninga. Nedanfor er to store englar som spelar kvart sitt instrument. Omkring er resten av veggen dekt av personar med glorie. Her er samla viktige martyrar og helgenar som alle er utstyrt med attributt (fig. 39). Dommedag Dommedag på endeveggen er broten av eit stort glasmåleri av Maria med Barnet. Over henne er Kristus Dommaren. Han er her i halvfigur, men med dei vanlege gestane der han velsignar dei utvalde og fordømmer dei fortapte. Omkring han er to englar som blæs i dommedagsbasunane, og fire andre englar som held pasjonssymbola. Nedanfor finn vi Jomfru Maria (ved Kristi høgre hand) og St. Johannes Døyparen (ved Kristi venstre hand) med seks apostlar kvar, som saman går i forbøn for menneskeætta. Dei utvalde er nede til venstre: Øvst er ei rekkje viktige helgenar med attributt som er glorifiserte, nedanfor er vanlege menneske i ei blanding av kvinner og menn, verdslege og klerikale. Dei er naturalistisk gjengitt både i klesdrakt og ansikt. Frå golvet føre dei ser vi to sjeler koma opp frå gravane sine som er to firkanta hol i golvet, og dei vert hjelpte opp av ein engel. Dei fordømte er gruppa nede til høgre, som i klede og attributt kunne vore dei same menneska som dei utvalde. Vi ser igjen at det å vere geistleg ikkje nødvendigvis fører ein til Himmelen, her er handelsmenn, adelsmenn, adelskvinner, biskopar, poetar og offentlege tenestemenn. Alle ser triste og forferda ut, ein kardinal i forgrunnen dekkjer ansiktet i skam og ein annan riv i skjorta si (fig. 38). Det er mogleg at denne sjelas største synd var raseri, då det å rive skjorta opp i brystet var ein vanleg måte å symbolisera denne lasten og dødssynda på 369 . Bak til venstre ser vi ein mann som held begge hendene opp mot munnen, og det er mogleg han biter seg i den eine handa, og såleis er valdeleg mot seg sjølv. Denne mannen er plassert rett ved sidan av syndaren som riv opp skjorta si. Dette kan representere raseri, då motivet liknar svært på Giottos personifikasjon av lasten raseri i Arenakapellet i Padova. Fremst i biletet står dei døde opp frå gravane sine på same måte som hjå dei utvalte. Ein av desse er ein prest som vert dregen ut or grava av ein oransje djevel med eit slags reiskap med langt skaft. Djevelen 369 F. eks. Giottos avbildning av raseri som ei av lastene i freskesyklusen med dyder og laster i Arenakapellet i Padova. 82
har ein hårlaus kropp, klør i staden for føt, og flaggermusvenger. Ansiktet er eit dyreansikt med geitehorn og få menneskelege trekk 370 . Helvete Offner har nærma seg verket som om det skulle vere ein enkel og direkte illustrasjon av Dantes Inferno, medan Kathleen A. Giles meiner der er fleire betydningsfulle avvik frå denne modellen 371 . Eg baserar likevel mykje av skildringa på Offners detaljerte skildring i A Corpus of Florentine Painting 372 , i tillegg til observasjon av sjølve verket. Inskripsjonane i fresken som angir dei ulike syndarane, viser Nardos truskap til teksten i Dantes Inferno. Desse er systematisk gjengitt i Offner, og vert her repetert av meg. Representasjonen byrjar øvst til venstre, der fordømte syndarar kjem springande bak ein banner. Dette er dei som ”levde utan både skam og ære”, som aldri aktivt valte det gode framfor det vonde: (QUI SVPINESCE LASETA DECATTIVI) (fig. 33) 373 . Ferjemannen Karon kjem roande mot dei, jamfør Dantes skildring av den første krinsen i Helvete 374 . Lenger til høgre er eit slott med rettvise heidningar og udøypte born. Dette er Limbo, der det korkje er pine eller lukke, men eit evig sakn (QVI SIPUNISCE COLORO CHEFUROSENCA PECCHATO MANONEBORFEDE). 375 Nedanfor, heilt til venstre, ser vi Minos (MINOS), den legendariske kongen av Kreta 376 . Han liknar eit diabolsk og mytisk beist, men er ikkje utan menneskelege trekk. Minos er farga brun, dekt med pels, og i staden for hender og føter har han rovfuglklør. Han har horn, og med halen angir han kor i Helvete kvar syndar skal opphalde seg. (QVI SONPVINITI LIPECCHATORI CHARNALI) 377 . Til høgre vert dei straffa som har latt seg styre av vellyst. Som Dante angir fyk dei omkring i ein evig storm. 378 Vidare til høgre ser vi dei grådige, som vert pinte av evig snø og regn (QVI SIPVINISCE ILPECCHATO DELLA GHOLA) 379 . Her er helveteshunden Kerberos 370 Geita som symbol på vondskap i forhold til lammet som symbol på uskuld: sjå Lorenzi, 1997 s. 66. 371 Kathleen Alden Giles, The Strozzi chapel in Santa Maria Novella: Florentine Painting and Patronage, 1340-1355, NY University, Ph. D., 1977, s. 113 372 Offner, sect. IV, II, 1962, s. 53-54 373 Dante: Helvetet, 1999, song 3, vers 36, s. 96; Offner, sect. IV, II, ”Nardo di Cione”, 1960, s. 53: ”senza infamia e senza lodo”. 374 Dante: Helvetet, 1999, song 3, vers 83-84: ”Ved roret stod ein gamling, kvit i håret./ Han skreik: ”De av-rat, far no dit eg vil!”, s. 97 375 Dante: Helvetet, 1999, song 4, vers 37: ”Dei kunne ikkje Gud til fullnads love: Dei føddest føre Krist. Di laut dei feile.”, vers 42: “Vi ber ein lengt som inga von skal heile“, s. 101 376 Dante: Helvetet, 1999, song 5, vers 4: ”Minos står der, og fælsleg flekkjer tenner”, s. 105 377 Her byrjar den delen av Helvete der kardinalsyndar vert sona. 378 Dante: Helvetet, 1999, song 5, vers 31-32: ”Ein helheims kvervelvind med stride skurar / dreiv alle ånder fram si ville lei”, s. 106 379 Dante: Helvetet, 1999 song 6, vers 53-54: ”Stor-eting bøtest her til tider seine, / eit gjørmeregn er straffa som eg får”, s. 112 83
Page 1 and 2:
Kjent og ukjent i djevelsk ikonogra
Page 3 and 4:
*
Page 5 and 6:
3.9 Helvete i San Gimignano, Taddeo
Page 7 and 8:
som eg også ser som utslag av det
Page 9 and 10:
Avgrensinga av stad har fleire års
Page 11 and 12:
og Frankrike frå 1100-talet til 14
Page 13 and 14:
synder 15 . Men med omsyn til synde
Page 16 and 17:
Del I Presentasjon av verk og kjeld
Page 18 and 19:
Ved sidan av er det framstilt hovud
Page 20 and 21:
vidareutvikla i trecentokunsten. F
Page 22 and 23:
Det vart antyda ein visuell allegor
Page 24 and 25:
skulle feste førestillingar om Gud
Page 26 and 27:
opphøgde nakenheten ein kan finne
Page 28 and 29:
Bøddelen og galgen: visuelle aspek
Page 30 and 31:
hovudsakleg ein freistar, og opptre
Page 32 and 33: Fælsleg er det vi då har i vente:
Page 34 and 35: ein ikkje har full kontroll over kv
Page 36 and 37: Teologien og skolastikken Dei 7 hov
Page 38 and 39: for didaktiske preikar, som gjorde
Page 40 and 41: eller i St. Patricks Purgatorium, m
Page 42 and 43: presis måte, som gjerne kan vere g
Page 44 and 45: symboliserar hovmodet, og ein ulv,
Page 46: helvetespinslene enn av sæla i Par
Page 49 and 50: Marcovaldo og krinsen hans, og base
Page 51 and 52: På venstre side øvst i dommedagss
Page 53 and 54: sidan av dei som står opp frå gra
Page 55 and 56: illuminasjonane der heile Helvete e
Page 57 and 58: heile armen til ein syndar i munnen
Page 59 and 60: venstre i dette feltet er det engla
Page 61 and 62: Arena” i Padova, og innviinga skj
Page 63 and 64: i høveleg kontrast til dei ordna f
Page 65 and 66: liknande måtar som i Baptisteriet,
Page 67 and 68: Nede til høgre ser vi til slutt sj
Page 69 and 70: Orvieto seg narrativt frå venstre
Page 71 and 72: på kleda til figurane, medan Polze
Page 73 and 74: som førte ein antipaveleg propagan
Page 75 and 76: Lucifer er grøn, sit i flammene og
Page 77 and 78: Ilg poengterar at Dantes tekst aldr
Page 79 and 80: og kroppen forfra, og likevel synas
Page 81: iletmediet på ein fundamentalt ann
Page 85 and 86: Klo-føter har dei, fjørvom, breie
Page 87 and 88: iletverket. Giles meiner at dette v
Page 89 and 90: Uavhengig av om Andrea Bonaiuti ell
Page 91 and 92: problematisere dateringsspørsmåle
Page 93 and 94: NABUCCODINA, FARAO og EROD, og kans
Page 95 and 96: utlånar. Begge desse mennene vert
Page 97 and 98: Inngangen til Helvete Heilt nedst t
Page 99 and 100: Satan og djevlane gjennomgår ei en
Page 101 and 102: 101
Page 103 and 104: inndeling av hovudsyndene i 7 454 .
Page 105 and 106: overgangen mellom dei er naturleg o
Page 107 and 108: omverda, og i den samanhengen er do
Page 109 and 110: kan ha vore inspirert av dette moti
Page 111 and 112: (3:1). “For though in the sight o
Page 113 and 114: sine synder. Ein kvantitativ varias
Page 115 and 116: trollkvinna Erichto identifisert ve
Page 117 and 118: individet. Dei er populære represe
Page 119 and 120: mytologiske vesen, og var hemnvette
Page 121 and 122: Slangen i dikta Inne i kjempemonstr
Page 123 and 124: Satanfigurene i Baptisteriet, Orvie
Page 125 and 126: satanfiguren; i ein del tidlegare h
Page 127 and 128: 3. Dei udøydelege ormane 4. Stanke
Page 129 and 130: klare eksemplet blant desse verka p
Page 131 and 132: Det groteske og seksualiteten I Bap
Page 133 and 134:
apokalypse skildrast det same motiv
Page 135 and 136:
Inferno, der Dante kjem i tale med
Page 137 and 138:
hans!” 611 . Her er djevelen nemn
Page 139 and 140:
grådige og det store, er likskapar
Page 141 and 142:
heile vestens gotikk. Den same tran
Page 143 and 144:
Djevelen 639 . Både Pan, satyren o
Page 145 and 146:
mangla eit sinn (”out of his mind
Page 147 and 148:
Croce og Strozzikapellet som er ins
Page 149 and 150:
iletteppe frå Skog i Sveirge, trul
Page 151 and 152:
”The great power of the cross is
Page 153 and 154:
Taddeo di Bartolos Helvete svært p
Page 155 and 156:
5 Moral og synd: det dyriske og det
Page 157 and 158:
likket hjå beista ser vi det menne
Page 159 and 160:
antikken, er apen tidleg oppfatta s
Page 161 and 162:
I Helvete i Padova er det ikkje nok
Page 163 and 164:
utishness, exceeding human vice and
Page 165 and 166:
epresentert både hjå Satan, djevl
Page 167 and 168:
6 Avslutning: Tankar omkring tid og
Page 169 and 170:
Litteraturliste Andreescu, Irina,
Page 171 and 172:
Friedman, John Block, ”Antichrist
Page 173 and 174:
Pettazzoni, R., ”The pagan origin
Page 175 and 176:
Illustrasjonsliste fig. 1. Dommedag
Page 177 and 178:
fig. 41. Andrea Bonaiuti da Firenze
Page 179 and 180:
Illustrasjonar fig. 2. Dommedag i S
Page 181 and 182:
fig. 8. Coppo di Marcovaldo, Dommed
Page 183 and 184:
fig. 15. Giovanni Pisano, Preikesto
Page 185 and 186:
fig. 19. Giotto di Bondone, Arenaka
Page 187 and 188:
fig. 25. Bounamico Buffalmacco, Cam
Page 189 and 190:
fig. 32. Andrea di Cione / Orcagna,
Page 191 and 192:
fig. 35. Nardo di Cione, Strozzikap
Page 193 and 194:
fig. 43. Taddeo di Bartolo, Collegi
Page 195 and 196:
fig. 51. Taddeo di Bartolo, Collegi
show all

Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?