Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

More documents

Recommendations

Info

hendene, og armane er omgjevne av fire enorme slangar, som har skjellete grøn hud dekt av kvite blemmer. Begge har hovudet hissande mot brystet til Lucifer. Slangane er ikkje nemnde av Dante, men både på preikestolane, i Baptisteriet i Firenze, i Camposanto i Pisa, i Padova, og i Orvieto, omgir slangar eller drakar Lucifer. Men i desse verka fortærar dei syndarar, noko dei ikkje gjer i Sta Croce. Lucifer har seks store flaggermusvenger, farga grå, brune og svarte. Dante nemner i song 34 av Inferno ikkje noko om fleire vengepar (vers 46-49), men det står at vengene hans lagar tre stormar (vers 51), som kan vere utgangspunktet for at Orcagna har tolka dei som tre par venger. Rett under han er det to kjemper, der den eine blir haldt nede ved at Lucifer trør på hovudet hans. I følgje Offner & Steinweg er dei her framstilt for å få fram Lucifers voldsame proporsjonar 357 . Dante skildrar tre gigantar i den inste krinsen hjå Lucifer 358 . Her ser vi berre to, og noko som kan vere handa til den tredje. I denne handa kviler hovudet til ein naken sjel, ved sidan av er innskrifta ANTENORO 359 . Dette er ein gresk segnfigur: ein trojansk svikar. Dante kallar opp den delen av Kokytos som inneheld straffa for landssvikarar etter Antenora, og dette vert nemnt i møtet med Bocca degli Abbati. Han var ein guelfisk krigførar, som i slaget ved Montaperti hadde hogd handa av faneberaren så fana seig ned og hæren mista motet. Dette var truleg landssvik av verste slaget for Dante, og det er truleg han som er framstilt liggjande her, sjølv om han hjå Dante står fastfrosen i sjøen 360 . Til Bocca klamrar det seg to svarte hender som kjem ut av anus eller ein vagina hjå Lucifer. På grunn av tilstanden til verket er det vanskeleg å vite kva slags vesen dette er, men hudfarga på armane er ikkje menneskeleg. Kjempa lengst til venstre i biletet er ståande, og den eine armen og hovudet er vendt oppover. Dette kan vere kjempa Nemrod som bles i ein trompet 361 . Fordi dei var løfta mot Jupiter og i gamletida prøvde å storme himmelen, vert kjempene straffa på kanten av det inste og nedste Helvete 362 . Gjennom den frie sceniske samansetting av Dantes figurar og utnyttinga av den nære tradisjonen for visuelle helvetesframstillingar, har Orcagna skapt eit kunstverk som er monumentalt og overtydande, med presise scener. Orcagna har kunna plassere ulike hendingar i same område av framstillinga fordi han har omforma Dantes narrative verk til eit Helvete som er visuelt aksentuert og ikkje-narrativt. Fordi han indikerar temaet til Dante utan å utvikle det tidsmessig, kan han også gjere visuelle endringar i rommet. Slik utnytter han 357 Offner & Steinweg, sect. IV, I, 1962, s. 54 358 Dante: Helvetet, 1999, song 31, s. 178 (manglar norsk oms.) 359 Kreytenberg, 1989, s. 255 360 Dante: Helvetet, 1999, song 32, vers 88, s. 181, og merknader, s. 307 361 Kreytenberg, 1989, s. 256 362 Dante: Helvetet, 1999, song 31, s. 178 80
iletmediet på ein fundamentalt annan måte enn Nardo di Cione i Strozzikapellet. I følgje Ulrike Ilg har ikkje Dante tatt omsyn til kyrkjas dogmatikk, men har for eksempel representert dei same dødssyndene på ulike stader i diktet 363 . Andrea di Cione har derimot nytta den kyrkjelege systematikken, og skildra Dante på ein reint illustrativ måte. Inndelingsprinsippet i fresken er også knytt til funksjonen. Fresken hang på sydveggen av fransiskanerkyrkja Sta Croce, og var open for fattigfolket i Firenze. I følgje Ilg vart fresken bruka som exemplum i preiker, og den inngåande kjennskapen til Dantes metaforikk og teologiske spørsmål som biletprogrammet viser, seier mykje om det kulturelle klimaet i klostervesenet. Fransiskanarane hadde kontakt med dei første humanistiske sirklane og fungerte som åpningsrørsle for protohumanismen. 364 3.7 Strozzikapellet, Santa Maria Novella, Firenze, Nardo di Cione, 1351-57 Nardo di Ciones dekorasjonar i Strozzikapellet består av ei dommedagsframstilling i endeveggen, ei framstilling av Paradis på veggen til venstre og ei helvetesframstilling på høgre hand 365 . Kapellet var gravstad for Strozzifamilien, og freskodekorasjonane dekkjer heile veggene. Det er òg ei altartavle av Andrea di Cione (Orcagna) i kapellet som var ferdig i 1357. I følgje Offner var freskane truleg ferdige innan dette året, og truleg påbegynt etter 1351, ved Jacopo di Strozza degli Strozzis død 366 . Ein skulle tru at helvete og dommedagsframstillingar vart meir makabre, dystre og dramatiske etter svartedauden 367 . Men i følgje Giles viser freskane i Strozzikapellet tvert imot ein meir fatta og human verdighet enn Giottos Helvete i Arenakapellet, og eit meir håpefull syn på Dommens Dag enn den krasse avvisninga av dei fordømte og dei makabre scenene i Helvete i Camposanto, Pisa og Giovanni Pisanos preikestol i Pisa. Dette meiner ho har meir med ulike inspirasjonskjelder å gjere enn med svartedauden 368 . 363 Ilg, 1998, s. 15-16 364 Ilg, 1998, s. 15, 16 og 22 365 For flotte illlustrasjonar av dekorasjonane i Strozzikapellet, sjå U. Baldini, Santa Maria Novell: Kirche, Kloster und Kreuzgænge, Stuttgart, 1982, s. 75-84. 366 Richard Offner, Corpus of Florentine Painting, sect. IV, II, Nardo di Cione, New York, 1960, s. 47 367 Kathleen Alden Giles, The Strozzi chapel in Santa Maria Novella: Florentine painting and patronage, New York University, Ph. D., 1977, s. 66 368 Kathleen Alden Giles, The Strozzi chapel in Santa Maria Novella: Florentine painting and patronage, New York University, Ph. D., 1977, s. 67, s. 87-101 81
Page 1 and 2:
Kjent og ukjent i djevelsk ikonogra
Page 3 and 4:
*
Page 5 and 6:
3.9 Helvete i San Gimignano, Taddeo
Page 7 and 8:
som eg også ser som utslag av det
Page 9 and 10:
Avgrensinga av stad har fleire års
Page 11 and 12:
og Frankrike frå 1100-talet til 14
Page 13 and 14:
synder 15 . Men med omsyn til synde
Page 16 and 17:
Del I Presentasjon av verk og kjeld
Page 18 and 19:
Ved sidan av er det framstilt hovud
Page 20 and 21:
vidareutvikla i trecentokunsten. F
Page 22 and 23:
Det vart antyda ein visuell allegor
Page 24 and 25:
skulle feste førestillingar om Gud
Page 26 and 27:
opphøgde nakenheten ein kan finne
Page 28 and 29:
Bøddelen og galgen: visuelle aspek
Page 30 and 31: hovudsakleg ein freistar, og opptre
Page 32 and 33: Fælsleg er det vi då har i vente:
Page 34 and 35: ein ikkje har full kontroll over kv
Page 36 and 37: Teologien og skolastikken Dei 7 hov
Page 38 and 39: for didaktiske preikar, som gjorde
Page 40 and 41: eller i St. Patricks Purgatorium, m
Page 42 and 43: presis måte, som gjerne kan vere g
Page 44 and 45: symboliserar hovmodet, og ein ulv,
Page 46: helvetespinslene enn av sæla i Par
Page 49 and 50: Marcovaldo og krinsen hans, og base
Page 51 and 52: På venstre side øvst i dommedagss
Page 53 and 54: sidan av dei som står opp frå gra
Page 55 and 56: illuminasjonane der heile Helvete e
Page 57 and 58: heile armen til ein syndar i munnen
Page 59 and 60: venstre i dette feltet er det engla
Page 61 and 62: Arena” i Padova, og innviinga skj
Page 63 and 64: i høveleg kontrast til dei ordna f
Page 65 and 66: liknande måtar som i Baptisteriet,
Page 67 and 68: Nede til høgre ser vi til slutt sj
Page 69 and 70: Orvieto seg narrativt frå venstre
Page 71 and 72: på kleda til figurane, medan Polze
Page 73 and 74: som førte ein antipaveleg propagan
Page 75 and 76: Lucifer er grøn, sit i flammene og
Page 77 and 78: Ilg poengterar at Dantes tekst aldr
Page 79: og kroppen forfra, og likevel synas
Page 83 and 84: har ein hårlaus kropp, klør i sta
Page 85 and 86: Klo-føter har dei, fjørvom, breie
Page 87 and 88: iletverket. Giles meiner at dette v
Page 89 and 90: Uavhengig av om Andrea Bonaiuti ell
Page 91 and 92: problematisere dateringsspørsmåle
Page 93 and 94: NABUCCODINA, FARAO og EROD, og kans
Page 95 and 96: utlånar. Begge desse mennene vert
Page 97 and 98: Inngangen til Helvete Heilt nedst t
Page 99 and 100: Satan og djevlane gjennomgår ei en
Page 101 and 102: 101
Page 103 and 104: inndeling av hovudsyndene i 7 454 .
Page 105 and 106: overgangen mellom dei er naturleg o
Page 107 and 108: omverda, og i den samanhengen er do
Page 109 and 110: kan ha vore inspirert av dette moti
Page 111 and 112: (3:1). “For though in the sight o
Page 113 and 114: sine synder. Ein kvantitativ varias
Page 115 and 116: trollkvinna Erichto identifisert ve
Page 117 and 118: individet. Dei er populære represe
Page 119 and 120: mytologiske vesen, og var hemnvette
Page 121 and 122: Slangen i dikta Inne i kjempemonstr
Page 123 and 124: Satanfigurene i Baptisteriet, Orvie
Page 125 and 126: satanfiguren; i ein del tidlegare h
Page 127 and 128: 3. Dei udøydelege ormane 4. Stanke
Page 129 and 130: klare eksemplet blant desse verka p
Page 131 and 132:
Det groteske og seksualiteten I Bap
Page 133 and 134:
apokalypse skildrast det same motiv
Page 135 and 136:
Inferno, der Dante kjem i tale med
Page 137 and 138:
hans!” 611 . Her er djevelen nemn
Page 139 and 140:
grådige og det store, er likskapar
Page 141 and 142:
heile vestens gotikk. Den same tran
Page 143 and 144:
Djevelen 639 . Både Pan, satyren o
Page 145 and 146:
mangla eit sinn (”out of his mind
Page 147 and 148:
Croce og Strozzikapellet som er ins
Page 149 and 150:
iletteppe frå Skog i Sveirge, trul
Page 151 and 152:
”The great power of the cross is
Page 153 and 154:
Taddeo di Bartolos Helvete svært p
Page 155 and 156:
5 Moral og synd: det dyriske og det
Page 157 and 158:
likket hjå beista ser vi det menne
Page 159 and 160:
antikken, er apen tidleg oppfatta s
Page 161 and 162:
I Helvete i Padova er det ikkje nok
Page 163 and 164:
utishness, exceeding human vice and
Page 165 and 166:
epresentert både hjå Satan, djevl
Page 167 and 168:
6 Avslutning: Tankar omkring tid og
Page 169 and 170:
Litteraturliste Andreescu, Irina,
Page 171 and 172:
Friedman, John Block, ”Antichrist
Page 173 and 174:
Pettazzoni, R., ”The pagan origin
Page 175 and 176:
Illustrasjonsliste fig. 1. Dommedag
Page 177 and 178:
fig. 41. Andrea Bonaiuti da Firenze
Page 179 and 180:
Illustrasjonar fig. 2. Dommedag i S
Page 181 and 182:
fig. 8. Coppo di Marcovaldo, Dommed
Page 183 and 184:
fig. 15. Giovanni Pisano, Preikesto
Page 185 and 186:
fig. 19. Giotto di Bondone, Arenaka
Page 187 and 188:
fig. 25. Bounamico Buffalmacco, Cam
Page 189 and 190:
fig. 32. Andrea di Cione / Orcagna,
Page 191 and 192:
fig. 35. Nardo di Cione, Strozzikap
Page 193 and 194:
fig. 43. Taddeo di Bartolo, Collegi
Page 195 and 196:
fig. 51. Taddeo di Bartolo, Collegi
show all

Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?