Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

I Helvete i Padova er det ikkje noko systematisk gruppering av ulike syndarar og
straffeformar, men somme av dei viktigaste syndene i samtida er illustrert, mellom anna: utukt
(fig. 20), simoni (fig. 19) og gjerrigskap (fig. 20). Spesielle for Padova er likevel freskane
som går langs dei to langveggane, nedanfor representasjonane av Kristi og Marias liv. Her
framstillast dygdene, som ender på paradissida av Dommedag, og lastene som ender på
helvetessida. Lastene er dumskap, inkonsekvens, raseri, urettferdighet, vantru, avundsjuke og
desperasjon 713 . Desse lastene har berre to likskapar med St. Gregors oversikt over dei 7
dødssyndene: raseri og avundsjuke, noko som igjen viser at der fanst mange lister og stor
kunstnarleg fridom i utvalet av viktige synder og laster.
Hovmod, havesjuke og kjetteri
I dei nemnte verka ser vi altså at St. Gregors 7 dødssynder, og Dantes tolking av dei, har hatt
stor verdi for dei førestillingane som reflekterast i dei visuelle framstillingane av temaet
Helvete. Dei avvika frå lista til St. Gregor som Dante står for, og som vi finn att i Pisa,
Strozzikapellet og Sta. Croce, er i hovudsak ei auka vektlegging av straffa for kjetteri og vald.
Årsaka til at kjetteri ikkje eksisterar på lista over dei sju dødssyndene kan vere at det er så
innlysande at ein vantru vert straffa i Helvete, at det ikkje er nødvendig å nemne. Eit anna
aspekt ved kjetteri finn vi hjå Dante, som tydelegvis forbind kjetteri med hovmod, og med det
meiner han truleg at hovmod er eit opprør mot Gud 714 . Bloomfield diskuterar dette og
forklarar hovmodets forrang blant syndene ved at opprør og overdriven individualisme høver
dårleg i eit disiplinert samfunn der harmoni, balanse og orden stod i sentrum 715 .
I den originale lista til Gregor var også hovmod heldt utanfor, fordi i følgje Ecclesiasticus
10.13 er dette rota til all synd 716 . Gregor meinte at dei 7 syndene spring ut frå det giftige
hovmodet, og angrip oss som ein hær 717 .
Augustin la også vekt på synda hovmod, og i St. Paulus’ apokalypse seier ein engel: ”The root
of all evil is pride” 718 . Thomas Aquinas følgjer opp denne oppfatninga om at hovmod er
byrjinga til all synd, fordi synda byrja med Lucifer som sveik Gud 719 . Hovmod inneber såleis
eit ”fall frå Gud”, i den forstand at ein ved hovmod nektar å underordne seg nokon som er
713 Jonathan Riess, ”Justice and Common Good in Giotto’s Arena Chapel Frescoes”, Arte Cristiana, 72, 1984, s. 70
714 Dante 1999, Helvetet: song 9, vers 93, s. 127
715 M. W. Bloomfield, The seven deadly sins, Michigan, 1952, s. 75
716 M. W. Bloomfield, The seven deadly sins, Michigan, 1952, s. 73, og note 43, s. 358
717 M. W. Bloomfield, The seven deadly sins, Michigan, 1952, s. 73, og note 43, s. 358
718 James, Apocalypse of Paul, 1924, s. 539
161