Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

hovudsakleg ein freistar, og opptrer somme gonger som Guds tenar når han vil teste
menneska: "Då sa Herren til Satan: Han er i di makt. Spar berre livet hans!" 94 . At det er
engelen Lucifer som gjorde opprøyr og falt som er Satan, er ei førestilling som tilhøyrer
kristen, og særleg mellomaldersk tolking av Det nye testamente i samband med GT. Sjølv om
ein ser eksplisitte referansar til denne oppfatninga både i Johannesevangeliet og
Lukasevangeliet 95 , vart ikkje Lucifer institusjonelt bestemt som opphavet til Det vonde før i
Laterankonsilet 1215 96 .
I tillegg til slangen i Paradis er sjøuhyret Leviatan eit udyr frå GT som identifiserast med
Satan, dette er "den lettfarande draken" og "den buktande draken", som Gud (Jahve) seriar
over i skapelsesforteljinga 97 . Denne figuren kan vere årsaka til at Johannes gjev Satan namnet
”Den store draken” i openbaringa 98 , og vi skal seinare sjå at Leviatan har hatt stor innverknad
på dei visuelle framstillingane av Helvete i mellomalderen.
Det finst også ormar i Helvete i følgje Det gamle testamente: ”Makken deira skal ikkje døy /
og elden deira ikkje slokna..", eit motiv som er gjentatt i NT 99 . I openbaringa til Johannes er
froskar nemnt som ”djevleånder”, men der er ikkje mange andre referansar til krypdyr og små
beist i Bibelen 100 .
Til slutt må vi sjå om Bibelen gjev oss noko inntrykk av kven som skulle til Helvete og kven
som kunne bli frelst. Enkelte synder er klargjort i bergpreika til Jesus i Matteusevangeliet,
kap. 5, der han stadig refererar til dei 10 bodorda frå GT 101 . "De har høyrt det er sagt til
fedrane: Du skal ikkje slå i hel. Den som slår i hel, skal koma for domstolen. / Men eg seier
dykk: Den som vert sint på ein annan, skal koma for domstolen, og den som seier til ein
annan: Din fåming, skal koma for Det høge rådet, og den som seier: Din gudlause narr, er
skuldig til helvetes eld" 102 . Vidare seier han: "De har høyrt det er sagt: Du skal ikkje bryta
ekteskapet. / Men eg seier dykk: Den som ser på ei kvinne med lyst etter henne, han har alt
gjort ekteskapsbrot med henne i hjarta sitt" 103 .
94 Job 2:7
95 Luk 10:18-19
96 Aschehoug og Gyldendals store norske leksikon, Oslo, 1987, 4, s. 34
97 Job 3:8; Salm 74:14; 104:26; Jes 27:1; Esek 29:3; 32:2
98 Op 12:9
99 Jes 66:24; Markus 9:47-48
100 Op 16:13-14
101 Dei 10 bodorda: 2Mos 20:1-17
102 Matt 5:21-22
103 Matt 5:27-28
30