Kjent og ukjent i djevelsk ikonografi - Logg inn på Min Side

liknande måtar som i Baptisteriet, men av hårete svarte djevlar som alle liknar apar. Dei har
haler og kloføter, men ikkje flaggermusvenger.
I tillegg til djevlane har vi her slangar, drakar og "hydraer", eller vasslanger, som alle et og bit
på dei fordømte, særleg i nakken og mellom beina. Dette føregår også i Baptisteriet.
Kjempefroskar og firfislar finn vi ikkje i Padova, men her er eit krypdyr som bit ein kvinneleg
syndar i nakken slik øglene gjer det i Baptisteriet (fig. 20).
3.4 Fasaden på domen i Orvieto, Lorenzo Maitani, ca. 1310-30
Dommedag er her skjematisk framstilt i 10 felt. Kristus Dommaren sit sentralt i toppen, i ein
mandorla støtta av 18 englar. Han har høgrearmen vendt nedover i ei velsignande gest og
venstrearmen er heva i fordømming. På kvar side av Kristus er ein engel som blæs i
dommedagstrompetane. Felta er delt inn av ei vinranke som strekk seg opp langs midtaksen
og ut mellom dei ulike felta. Dommedagsframstillinga er i relieff, og utgjer ein logisk del av
eit heilskapleg fasadeprogram. Den dekkjer høgre ytterpilar, og er såleis den siste, både
kronologisk og plasseringsmessig, i serien på fire pilarar. Frå venstre: Genesis, Jessetreet
(Kristi stamtavle), Kristi liv og til slutt Dommedag (fig. 22). Vertikalt er det ulike scener med
Jomfru Maria som bind fasadeprogrammet saman 272 .
Starten på byggearbeidet er ulikt datert: Della Valle, Schmarsow og Carli meiner arbeidet kan
ha vore påbyrja allereie før 1300, medan White, Bonelli og Kosegarten held 1310 for å vere
meir sannsynleg 273 . Ein veit av dokumenter at det var Lorenzo Maitani som leidde
byggjearbeidet for domkyrkja frå 1310, men det er ikkje allmenn enighet om kor stor del han
hadde i utføringa av dei enkelte kunstverka 274 . Kosegarten meiner det var to arbeidsgrupper
som stod for relieffa på fasaden: Ei gruppe leidd av Ramo di Paganello skapte dei indre
relieffa, medan ei gruppe leidd av Lorenzo Maitani stod for ytterpilarane 275 . White er ikkje
einig i dette, han meiner det er lite som tydar på at Paganelli skal ha hatt særleg med
byggjearbeidet på fasaden å gjere 276 . Det er uansett stor semje om at det var Maitani som stod
for dommedagsframstillinga som er den høgre ytterpilaren. Då det er denne som er objektet
for dette studiet, skal eg ikkje problematisere spørsmålet vidare.
272 Meir om fasadeprogrammet, A. M. Kosegarten, Die Domfassade in Orvieto, Berlin, 1996, s. 47-52
273 A. M. Kosegarten, Die Domfassade in Orvieto, Berlin, 1996, s. 11-13
274 White, "The reliefs on the facade of the Duomo at Orvieto", JWCI, XXII, 1959, s. 255-260
275 Kosegarten, 1996, s. 126
65