het bloeitijdperk van het nederlandse volkslied

HET WERELDLIJK LIED 109
houden en aan to moedigen tot verzet en hernieuwde
strijd. Zo is het ook gesteld met de geuzenliederen, allen
verzameld in het „Geuzenliedboek", dat voor ons yolk
een nationaal heldendicht vertegenwoordigt en als zo-
&nig ook in de anderhalve eeuw na het ontstaan werd
gelezen en herlezen. Dit blijkt ook uit het grote aantal
uitgaven. Dr Kuiper somt er tussen 1581 ( het jaar van
de eerste uitgave, zonder naam en plaats van den
drukker) en 1687 niet minder dan 30 op! Hierbij moet
men bedenken, dat er ook nog een groot aantal verloren
is geraakt, want het merendeel der bestaande drukken
bleef slechts in een exemplaar behouden. Ook zijn er
veel geuzenliedjes op vliegende blaadjes afzonderlijk of
in groepen gedrukt en door straatzangers verspreid.
Bijna al deze liederen zijn in de provincies Holland en
Zeeland ontstaan, die toen het eigenlijke bolwerk van
het Geuzendom vormden, wat o.a. ook blijkt uit de
repels:
Hollant, Zeelant, ghy edel prieel
Al zijt ghij cleyn in U Casteel
Prijs hebt ghy boven screven
Dat ghij den Bloethont 1 tot zijn deel
Den Tienden niet wilt gheven.
Deze liederen bezitten niet alleen grote historische
waarde om de kleine gebeurtenissen, die erin beschreven
zijn en die anders verloren zouden zijn gegaan, maar ook
omdat zij duidelijk laten zien, hoe het yolk hierop reageerde.
Gloeiend is de verontwaardiging over de tiende
penning, fel de spot en hoon tegen den Paus en de
geestelijkheid, grenzeloos de verering voor den Prins
1 De hertog van Alva, gehaat om zijn heffing van de tiende
penning.