het bloeitijdperk van het nederlandse volkslied

134
BLOEITIJDPERK NEDERLANDSE VOLKSLIED
Zij zijn meestal volmaakter van stijl en verstechniek dan
het gewone voikslied, ofschoon zij hierbij niet ten achter
staan in directe uitdrukking.
Ook Brugman wist altijd de juiste volkstoon aan te
slaan. De meeste geestelijke liederen, in het tijdvak van
1450-1550 ontstaan, zijn uit de kring der Franciskaanse
orden afkomstig. Wij worden bij de liederen van deze
dichters vooral getroffen door de tedere stemmingsinhoud
en een schilderende verhaaltrant. Het meest worden de
maagd Maria en de gebeurtenissen rond Kerstmis bezongen.
In artistiek opzicht kunnen de naamloze gedichten
de vergelijking meestal niet doorstaan met de poezie
van Zuster Bertken, die opgesloten leefde in een kluis
aan de Buurkerk te Utrecht, de Zuster van Gansoirde
(Nes in Amsterdam), de Zuster van Barberadael van
het gelijknamig klooster te Den Bosch, Dirc Coelde van
Munster en Willem van Amersfoort. Sommige dezer
liederen staan op de drempel tussen yolks- en kunstlied.
Het is aan het inzicht van Luther te danken, dat het
geestelijk lied terstond na de reformatie zo'n belangrijke
plaats begon in te nemen in de nieuwe eredienst. Hij
was het die terstond inzag, hoe hij het yolk een actief
aandeel kon geven in de liturgie. Allereerst bediende hij
zich van Latijnse gezangen uit de Katholieke liturgie,
die nu in het Duits vertaald werden, bijv:
Veni Creator Spiritus:
Komm Gott, Schi5pfer, heiliger Geist
Veni redemptor gentium:
Nun komm der Heiden Heiland.
Te Deum laudamus:
Herr Gott, dick loben wir.
Bij dit soort liederen komen dan nog de oude geestelijke
minneliederen van Spervogel, Heinrich Frauenlob, Mi-