het bloeitijdperk van het nederlandse volkslied

TAAL, METRUM, VERSBOUW, MELODIE, RHYTHME, VORM 33
dit eerste vers met staand rijm. Zij wordt schematisch
voorgesteld door 4a - 4a; 4 stelt dus het aantal slagen
voor, a duidt op dezelfde rijmklank.
Van Duyse verklaart de eigenaardige afwisseling van
twee en drie versregels als volgt: „Daar de melodie
met de sext niet kon sluiten, moest de tweede versregel
natuurlijk herhaald worden am met de kwint te kunnen
eindigen. Hierdoor verkreeg het Halewijnslied in
werkelijkheid drieregelige strofen, en dit zal dan ook
wel de oorzaak zijn, dat later bij sommige strofen een
derde versregel werd gevoegd, waardoor het lied afwisselend
twee- en drieregelige strofen bekwam." 1
Bij het eveneens tweeregelige „Dat ruyterken in der
schuren lagh" wordt in het Antwerps Liedboek opgemerkt:
„Ende den eersten regel singhet altoos tweewerf."
Zuiver drieregelig zijn o.a. „Het was een meysken
vroech opgestaen" en „Arghe winter ghij sijt cout".
Een symmetrische bouw der verzen is niet vereist;
meestal is de derde regel aanmerkelijk korter. Bij het
volgende lied wordt zij dan ook herhaald, hoewel dit
geen regel behoeft te zijn:
In enen boomgaert quam ic ghegaen
daer want ic scone vrouwen staen
si plucten alle rosen.
Overigens is deze vorm tamelijk zeldzaam. De vierregelige
strofe komt veel meer voor:
Ic stont op hoogen bergen
Ic sach ter seewaert in;
Ic sach een scheepken drijven
Daer waeren drie ruyters in.
i De melodie vindt men bij voorbeeld 6a, blz. 55.