het bloeitijdperk van het nederlandse volkslied

HET GEESTELIJK LIED 133
hemels douwe" en „Het daghet in den Oosten". Wanneer
zulks geschiedt, spreekt men van contrafacten. Het
verschijnsel is natuurlijk te danken aan de geestelijkheid,
die reeds in de allereerste eeuwen van het christendom
getracht had, heidense liederen door christelijke te vervangen.
De bloeitijd van de contrafacten viel in de late
middeleeuwen.
Het streven werd begunstigd door de allegorie, die in
het mystieke denken een grote plaats innam. Zo wordt
bijv. de goddelijke minne vergeleken met de aardse liefde,
het afscheid nemen van de geliefde uitgelegd als het
verlaten van de wereld met zijn zonden. Doch de techniek
van deze liederen is dikwijls onbeholpen, vandaar
dat hun meestal Been lang leven beschoren was.
De 14de eeuw is voor het geestelijk lied naar het schijnt,
niet zeer vruchtbaar geweest. Doch na Ruusbroec en
waarschijnlijk ook door zijn invloed begint het godsdienstig
leven weer sterker te bloeien. Johannes Brugmarx
was een vertegenwoordiger van de volkse richting in de
Franciskaanse beweging en wendde zich bij voorkeur tot
het gewone yolk. Hij werd in 1400 in Kempen geboren
en overleed 1473 te Nijmegen. Zijn redenaarstalent is
spreekwoordelijk geworden, maar behalve dat heeft hij
vele geestelijke liederen op zijn naam staan. Bekend zijn
vooral „Ic heb ghejaegt mijn leven lanc", een lofzang
op Maria, en „Met vreuchden willen wi singen ende
loven die Triniteyt" met de stokregel: „Och eeuwig is
so lanck", die tot een gevleugeld woord is geworden ook
bij de Hervormden. Adriaen Cornelisz. spreekt bij zijn
marteldood nog als vermanend woord:
Vreest dat eeuwich eeuwich duren
Want eeuwich dat is so Lana!
Van vele geestelijke liederen zijn de makers onbekend,