het bloeitijdperk van het nederlandse volkslied

68
BLOEITIJDPERK NEDERLANDSE VOLKSLIED
wonderschoon „Kume, kum, Geselle min" is het rhythme
of 81 even frequent als 41 e l en juist de gestage
afwisseling van deze vormen verleent het lied
een bijzonder charme. In het Nederlandse lied komt
41 41 bijna uitsluitend voor als sluiting of halfsluiting.
Vooral bij Valerius vindt men menig voorbeeld o.a. de
volgende: „De vogel wert gelockt gefluyt" (a), „Batavia,
ghij sijt de Bruyd" (b), „Den mensche, Godes handen
werck" (c), „Den hoeder Israel" (d), waaraan wij
nog takijke andere zouden kunnen toevoegen (vb. 16,
blz. 69). Ook in de „Souterliedekens - treft men deze figuur
aan.
Bij het onderscheiden van de maatsoorten gaat men uit
van het accent. Komt het accent om de twee tijdswaarden,
dan spreekt men van tweedelige, komt het cm de
drie tijdswaarden, dan heeft men te doen met driedelige
maatsoorten. Wij veronderstellen deze begrippen
algemeen bekend en willen bier slechts nagaan welke
rol de verschillende maatsoorten in het volkslied spelen.
Over het algemeen kan men een voorkeur constateren
voor de tweedelige maat, met name de rustige 4/4 maat.
Soms vindt men ook Alla Breve genoteerd, in Welk geval
er dus Been nevenaccent aanwezig is.
De 3/4 maat - tempus perfectum geheten en door de
middeleeuwse theoretici als ideaal geprezen - komt men
ook tegen in het Nederlandse lied. In Duitsland en
Frankrijk schijnt deze maat veel meer inheems te zijn.
Komt het doordat ons stoere, stroeve karakter meer bij
de 4/4 maat past? 'WA komt de 3/4 maat vrij dikwijls
voor ter afwisseling van 4/4 of 6/4 maat, doch een volgehouden
3/4 is in het lied voor 1500 zeldzaam.
De 6/4 maat is daarentegen weer vrij algemeen. Zij is
meestal tweedelig - dus volgens het tempus perfectum