het bloeitijdperk van het nederlandse volkslied

TAAL, METRUM, VERSBOUW, MELODIE, RHYTHME, VORM 25
lied bezitten. Behalve door ruiters en landsknechten
wordt het volkslied ook gezongen door maatschappelijk
laag gezonkenen: rondtrekkende speellieden, bedelaars,
landlopers, kroeglopers en vrouwen van lichte zeden.
Daarom klinkt het lied dikwijls aangrijpend en navrant,
doch dichterlijke aanleg en kunstvaardigheid zijn vaak
ver te zoeken. Dit geldt natuurlijk allêên voor de
„nieuwe" liedekens, die soms ook van Rederijkers afkomstig
zijn.
De Rederijkers keerden zich bewust van het yolk af.
Zij wilden zich boven de gewone massa verheffen en
daaruit ontstond hun ijdeldoenerij, hun gepronk met geleerde
en bastaardwoorden en hun aanbidding van de
inhoudsloze, maar fraai uitgedoste vorm. Zij werkten
volgens een bepaald schema en dit was dodend voor
de vrijheid van hun kunst. Ofschoon wij enkele van
hun paten geen talent kunnen ontzeggen, is het toch
maar al te duidelijk, dat de starre symmetrie en de gekunsteldheid
van hun taal de vrije ontplooring van het
volkslied in hoge mate heeft belemmerd.
In de daarop volgende Arcadische poezie werd de onnatuur
nog verder op de spits gedreven. De voorkeur
voor het pastorale element werd een obsessie - elk vers
was met bosschaedjes, herderinnetjes en kwinkelerende
vogelkens doorkruid - het gescherm met mythologische
namen voerde tot ware excessen.
Mede door de Rederijkerskunst en de Arcadische poezie
is het volkslied langzamerhand tot die treurige staat
van verval gekomen, waaruit het zich nooit meer geheel
heeft kunnen opheffen. Anderzijds werkte zowel
de kerkelijke censuur, als later het Calvinisme zeer remmend
op de gezonde ontwikkeling van ons volkslied.
Calvijn n.l. verbood „Alle de Ghesangen, die alleenlich
tot soetighheydt en tot vermaeck der ooren ge-