Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

DUBBELSPION IN DE POLITIEKE
ANTROPOLOGIE
Martin Doornbos
Het aardige van de oude Karoengi was dat hij de herkenning zo
gemakkelijk maakte. Hij was een landlord en wilde er beslist ook zo
uitzien. Met zijn Engelse pet, zijn Bommelse ruitjesjas en zijn pijp
die steevast uit zijn mondhoek bungelde, lukte hem dat heel aardig.
Hij was een soort wandelend stereotiep.
Bij mijn weten was hij nooit in Engeland geweest. Toch slaagde
hij er redelijk goed in om, zij het met een onvermijdelijke
vertragingsfactor, door velerlei uhs hoog in de keel iets van een
Engels upperclass accent te affecteren. De Britse District
Commissioners moesten wel diepe indruk op hem hebben gemaakt.
Al zijn gedragsvoorzorgen waren er in feite op gericht te
voorkomen dat hij voor zomaar een Afrikaan gehouden zou
worden, of — erger nog in de Ankole context — voor een
doodgewone Mwiroe. Hij was immers een lid van de Bahima elite,
de zo statusbewuste groep aan wie de Britten in dit deel van
Oeganda de compradorachtige rol van lokale heersende klasse
hadden gegund. Toch was hij — omdat hij afstamde van de nogal
opdringerige Basjambo clan uit Mpororo, en niet uit het hart van het
oorspronkelijke Ankole — eigenlijk nog een tikkeltje parvenu
binnen de Bahima elite.
Uit de rol in het koloniale bestel die deze notabelen was
toebedeeld, had Karoengi zijn eigen, persoonlijke ideologie
opgebouwd: ‘You know, we Bahima and you Europeans, we are
like coffee and milk: we mix well.’
Maar Karoengi had ook nog een andere kant. Door zijn
113