Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

die te gast is op een vrouwenceremonie.
Bij een eerste poging om de bron van mijn ontroering op het
meisjesfeest te achterhalen, mag een aantal aanvullende
verklaringen niet over het hoofd gezien worden.
Drankgebruik en slaaptekort verhogen, tegen de tijd van de
solodans in de ochtend, de receptiviteit en emotionaliteit van de
toeschouwers, mijzelf incluis; de vreugde, opwinding en ontroering
van de vele tientallen omstanders werkt heel aanstekelijk.
Vervolgens is er misschien een zeker pinup effect. Een vrouw
die haar kind zoogt is in het straatbeeld van stedelijk Zambia een
alledaags verschijnsel, en zeker binnen de grotere intimiteit van het
dorpsleven; maar verder worden vrouwenborsten daar alleen
incidenteel getoond: tijdens nachtelijke genezingsrituelen en bij
begrafenissen — gelegenheden waarbij vrouwen publiekelijk
contact zoeken met een veronderstelde buitenzintuiglijke wereld. Ik
vond het altijd schokkend om het bovenlichaam van kleine meisjes,
die een paar maanden tevoren nog onbekommerd in slechts een
broekje gekleed met hun kleine broertjes en zusjes aan het zeulen
waren, op het meisjesfeest opeens van zijn neutraliteit ontdaan te
zien, gepresenteerd als ostentatieve vrouwelijke naaktheid,
geaccentueerd door de witte gekruiste kralensnoeren en de zwaar
aangedikte heupdoeken. Toch biedt de dansende kankanga volstrekt
geen prikkelende aanblik, niet voor de aanwezige Afrikaanse
mannen (voor wie vrouwenborsten nauwelijks erogeen zijn), en ook
niet voor de westerse mannelijke toeschouwer, die weliswaar
behoort tot een door borsten geobsedeerde cultuur, maar voor wie
het meisje nog veel te pril is, en veel te ingetogen danst (met bijna
bewegingloos bovenlichaam) om bij hem andere dan vaderlijke of
broederlijke gevoelens op te roepen.
En ten derde is het meisjesfeest inderdaad een verdichting van
de groepsidentiteit van de Nkoja: wat zij als het meest wezenlijke
van hun eigen cultuur ervaren wordt hier zichtbaar opgevoerd. De
152