Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

misschien wat aan had. Een nuttige hint, het leek erop dat mijn
eerste contacten met de dp niet zo slecht waren begonnen.
Karoengi en ik stapten weer in en we verlieten nu definitief de
randbebouwing van Mbarara. Waar de asfaltweg overging in de
verharde zandweg werden we herkenbaar door de hoge stofpluim
die we achter ons aan trokken. De weg naar Fort Portal voerde hier
al direct door vertrouwd en karakteristiek Ankole landschap —
zachtglooiende hellingen met hier en daar wat doornbos en een
enkele vurige flamboyant. Iedere keer dat ik hier kwam viel me op
hoe snel dit landschap een gedaanteverwisseling onderging. Steeds
meer landbezitters — als ze dat tenminste waren — waren bezig
grote stukken land te omheinen, als om duidelijk te maken: ‘dit is
nu van mij’. Het waren de uiterlijke kanten van een proces van
individualisering en commercialisering van landbezit, dat griezelig
snel om zich heen greep. De claims waren niet altijd even duidelijk,
en er zouden in deze race ongetwijfeld ook verliezers zijn.
Karoengi hoefde daaraan overigens niet mee te doen. Hij bezat
een slordige vierkante mijl, die hem al lang geleden ten deel was
gevallen. Zijn land was in feite een van de mailoholdings (mailo =
mijl) die de Britten hadden ‘uitgegeven’ — na zich het land eerst
met een pennestreek te hebben toegeëigend — aan de voornaamste
hoofden en notabelen als erkenning voor hun collaboratie en als
vooruitbetaling voor hun trouwe dienst. Het was die maatregel
geweest die Karoengi en andere mailoeigenaren hun pachters had
opgeleverd, dat wil zeggen de Baïroe die daar al woonden en die in
één klap tot een soort horigen waren gereduceerd.
Onderweg kwamen we niet veel verder dan wat koetjes en
kalfjes. Het lukte me niet erg om Karoengi aan de praat te krijgen
over dingen die mij, en niet hem, interesseerden. De motor van de
Landrover maakte behoorlijk wat lawaai en Karoengi leek
bovendien enigszins doof. Bij zijn huis aangekomen wilde hij mij
beslist nog zijn land en zijn koeien laten zien. Over de smalle weg
120