Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

vrouwen één man als echtgenoot moeten delen, bevinden zij zich in
competitie ten aanzien van diens seksuele en materiële gunsten. De
spanningen die in dergelijke verhoudingen tussen medevrouwen
zijn ingebouwd, vinden weer vooral een mythische uitdrukking:
hekserijgeloof, hekserijbeschuldigingen en de verkapte
aanduidingen daarvan bij divinatie. Idealiter echter zijn
medevrouwen elkaars ‘zusters’, en in vele gevallen is de band
tussen hen inderdaad hechter en positiever dan die tussen ieder van
hen en hun man.
Vormen van vrouwelijke solidariteit kunnen aldus een
brandpunt hebben in de gedeelde belangstelling voor eenzelfde man
of mannen, maar zij worden vooral gecreëerd door het
initiatieproces en het meisjesfeest. Niet alleen schept dit een sterke
identificatiemogelijkheid tussen vrouwelijke leeftijdgenoten die in
hetzelfde jaar hun meisjesfeest beleefd hebben — deze zijn
automatisch boezemvriendinnen; maar ook tussen de novice en haar
mentrix, die (nadat haar strenge rol tijdens de trainingsperiode
eenmaal zijn bekroning heeft gevonden in de uittredeceremonie)
levenslang haar leidsvrouwe en vertrouwenspersoon blijft. De
argwaan en haat zoals die vaak tussen jongere en oudere Nkoja
vrouwen bestaat, lijkt niet zijn oorsprong te vinden tijdens de
initiatietraining, maar vooral in dagelijkse produktieve bezigheden,
waarbij jonge vrouwen hard moeten werken onder de tirannieke
aanwijzingen van een oude vrouw (een medevrouw of
schoonmoeder) die zich zelf aan het zware werk probeert te
onttrekken.
De economische taken van de Nkoja vrouw hebben uiteraard
grote invloed op haar relatie tot mannen. Al heel jong leert zij in
haar eigen voedsel en dat van haar kinderen te voorzien. De Nkoja
beschouwen zichzelf primair als een jagersvolk, en landbouw is niet
iets waarmee je als man bijzondere eer inlegt. Behalve het zware
werk (gedeeltelijk ontginnen en afbranden van de velden) laten
170