Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

nauwelijks actief in de markthandel, in tegenstelling tot vrouwen
van meer dominante etnische groepen in Zambia. In de dorpen
hebben vrouwen eigenlijk geen andere mogelijkheden om een
geldinkomen te verwerven dan bierbrouwen, een praktijk als
genezer of waarzegger, en wat onnadrukkelijke prostitutie; de
geldbehoefte is hier echter beperkt. In de steden, waar een
aanzienlijk geldinkomen voor overleving noodzakelijk is en weinig
gelegenheid tot landbouw is, wordt de Nkoja vrouw pas echt
economisch afhankelijk van een man of mannen. Hier, verstoken
van een produktieve basis en nagenoeg zonder toegang tot betaalde
banen in de formele of informele sector, zijn vrouwen in materieel
opzicht door mannen te chanteren.
Gemakkelijke en frequente echtscheiding; een groot
leeftijdsverschil tussen echtgenoten, en daardoor een aanzienlijke
kans om weduwe te worden; de betrekkelijk afstandelijke opstelling
van de verwanten ten opzichte van het echtelijke en amoureuze
leven van een vrouw na haar eerste (meestal door die verwanten
gearrangeerde) huwelijk; de betrekkelijke economische
onafhankelijkheid van vrouwen op het platteland; — al deze
factoren dragen ertoe bij dat vrij veel Nkoja vrouwen een typische
carrière doormaken: een vrouw kiest zich na haar eerste huwelijk
nog een of meer malen een meer geliefde huwelijkspartner, maar
bevrijdt zich in de loop der jaren langzaam van het juk van
echtelijke en schoondochterlijke verplichtingen, en steunend op
haar vermogens als minnares en op de toenemende inbreng van haar
opgroeiende zonen, slaagt zij er dikwijls in een aanzienlijke mate
van zelfstandigheid te verwezenlijken. In laatste instantie wordt
haar vrijheid meer bedreigd door haar vaders en broers
(verplichtingen jegens wie zij immers niet kan afschudden) dan
door feitelijke of potentiële seksuele partners.
In gevallen van concrete schending van de eigen vrouwelijke
identiteit kent de Nkoja vrouw haar rechten en vindt zij allerwegen
172