Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

zijn. Ik trof niets dan vriendelijke mensen. In de plaatselijke winkel,
annex mannenvergadering, hield ik een toespraakje, waarin ik
uitvoerig inging op de intieme band die mij verbond met ‘Msjeu
Koen’. Het viel allemaal in goede aarde, zelfs nog toen ik openlijk
vertelde dat ik geïnteresseerd was in de plaatselijke heiligen en hun
verering. Men zou mij met alles helpen, en dat gebeurde ook.
Wat de reactie van de bevolking betreft beleefde ik maar één
echt angstig moment. Op de ochtend van de tweede dag in het dorp
ging een chef van de plaatselijke werkverschaffing (de voornaamste
bron van geldinkomen) mee naar mijn huisje om daar het
gestencilde veldwerkrapport van Beeker te zien. Tot mijn grote
schrik bevatten de bladzijden die deze gevreesde ambtsdrager
opsloeg tabellen met namen van dorpelingen en geldbedragen: een
onschuldige opgave van de huishuur die zij bij eventuele verhuizing
naar een nieuw dorp bereid zouden zijn te betalen, maar — voor de
chef die uiteraard geen Nederlands kon lezen — stellig mis te
verstaan als aanwijzingen dat ik een sinister, politiek doel kwam
dienen. En juist voor dat soort complicaties had de leiding ons nog
zo gewaarschuwd! Pas jaren later realiseerde ik me dat het
waarschijnlijk de naar een centrale macht verwijzende dreiging van
deze tabellen was, die de bezoeker tot zijn snelle aftocht aanzette.
Die dag begon ik met interviews. Al gauw maakte ik me de
gewoonte eigen om ieder gesprek met een nieuwe informant te
beginnen met vragen naar censusgegevens en genealogie. Ik kon zo
iemands kwaliteiten als informant leren kennen op een gebied waar
hij of zij gemakkelijk kon antwoorden zonder onzeker of
argwanend te worden. Ik had me op dit type vragen tijdens het
voorbereidende dorpsonderzoek goed ingewerkt en kon het gesprek
gaande houden ook al had ik nog nauwelijks zinnige vragen over de
religie. Aldus werden de informanten (voor zover dat na Beeker nog
nodig was) gewend aan de interviewsituatie en aan het spreken via
een tolk, terwijl ik als onverwachte extraopbrengst een goed inzicht
31