Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

zekere kennis van de Nkoja cultuur, taal en sociale verhoudingen.
Mijn belangstelling heeft zich ontwikkeld van het zogenaamd
wetenschappelijk in kaart brengen van een andere cultuur, tot
trachten inzicht te krijgen in de politieke, symbolische en
esthetische implicaties van de interactie tussen culturen, sociale
klassen en seksen. Mijn beroep als antropoloog is erop gericht die
interactie moedwillig te bewerkstelligen, als voornaamste bron van
kennisverwerving. Aan de waarde van de afstandelijkheid,
tijdelijkheid en instrumentaliteit, die voorwaarden voor die
beroepsrol heten te zijn, ben ik steeds meer gaan twijfelen. Ik heb
veel van mijn literaire werk gevuld met wat aan inhouden, beelden
en ontroering overvloeide vanuit die rol; en ik ben steeds sterker
gaan beseffen dat een enkel moeiteloos begrepen en beantwoord
woord of gebaar in het veld kennis impliceert van groter geldigheid
en reikwijdte dan alle moeizaam aaneengeregen
sociaalwetenschappelijke betogen bij elkaar. De door mij
opgeworpen vraag is geen wetenschappelijke, en bij de
beantwoording kan de wetenschap slechts zijdelings behulpzaam
zijn. Zelfonderzoek, en reconstructie van gevoelens en ervaringen
van ‘informanten’, passen nauwelijks binnen de thans gangbare
sociaalwetenschappelijke kaders, en vragen om een meer
persoonlijke benadering.
In mijn vraag komen twee problematieken samen. Ten eerste
genereert het contact tussen de onderzoeker en Afrika complexe
emoties die wij in onze wetenschappelijke rapportage niet kwijt
kunnen, maar die niettemin het analyseren waard zijn — al was het
maar om onze wetenschappelijke uitspraken te relativeren. Ten
tweede echter wordt, in het onderhavige geval, deze noordzuid
ontmoeting van culturen doorkruist door een even fundamentele, en
sinds de herleving van het feminisme niet minder gepolitiseerde,
confrontatie tussen mannen en vrouwen. Want de onderzoeker is in
dit geval zowel een westerling die te gast is in Afrika, als een man
151