Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

ingewikkelde ornamenten, die hun oren ver uitrekken; anderen die
giechelend naar de spoorwegstationnetjes komen, pijpje in de
mond, om wat tomaten en pepers te verkopen; kralenvlechtwerk
wordt alom gedragen en verleent iets exotisch aan het uiterlijk van
de mensen. Maar verder ook de rangschikking van de kleine
Afrikaanse percelen die tegen de White Highlandfarms zijn
aangeplakt, anders dan in Oeganda; meer in het algemeen de Masai
en Toerkana die zich van niets en niemendal wat aan (lijken te)
trekken; of zelfs de Kikoejoe en Loeo, die beiden prat gaan op hun
etnische identiteit en sociale vaardigheden, zowel buiten als binnen
‘het systeem’. Aan de kust bij Mombasa andere vormen van
eigenheid: kleuren, mensen en dingen die bij deze streek horen en
nergens anders. Geen van deze dingen leveren absolute verschillen
op ten opzichte van Oeganda, maar toch geldt: er is nog iets
‘anders’, en het beeld van de twee werelden gaat voor Kenia beter
op.
Een krachtproef tussen modern en traditioneel? In Kenia lijkt de
koloniale tijd, en daarna, niet ingedruppeld — hij is als een bom
ingeslagen, drastisch, een krater veroorzakend die inderdaad met
een stuk Rotterdam gevuld kon worden. (Een soort negatief dus van
Zadkine’s beeld, ‘Jan Gat’, in Rotterdam.) Een nieuwe wereld is
ernaar overgeheveld en erop neergelaten, onder druk waarvan de
omgeving, teruggedrongen, zich schrap gezet lijkt te hebben en in
eigen tradities is gedoken, in onbewust verzet zich ingravend
tegenover de mammoet. Is dat ‘traditioneel’, als het onder directe
druk van de buitenwereld is die de grootste macht heeft? Het debat
over hoe MauMau kon gebeuren zegt dat ofwel oeroude
stamwaarden ofwel de eerste moderne nationalisten in het geding
waren; beide alternatieven missen misschien toch net de kern,
namelijk dat moderne macht een ‘getraditionaliseerde’ reactie
opwekt. En juist dat laatste lijkt op te gaan voor Kenia.
Als daarom Nairobi als safarihoofdstad ironisch is, dan is dat
71