Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

cultuur.
Maar voordat dit persoonlijke aspect toegankelijk wordt wil ik
nagaan of een andere universele factor misschien doorslaggevend
is. Terwijl de initiatie, afgesloten door de feestelijke uittrede van de
kankanga, de overgang regelt van kind naar volwassene, drukt zij
tegelijk een even scherpe scheiding uit die in de ceremonie en de
daaraan voorafgaande training wel centraal staat, maar die volstrekt
niet wordt overschreden, overwonnen of geneutraliseerd: die tussen
man en vrouw.
Het kan niet anders of deze juist bij het meisjesfeest zo
benadrukte scheiding draagt bij tot de beleving die je hebt als
mannelijke antropoloog onder de omstanders. En het is hier dat
mijn ontroering, zo vanzelfsprekend en universalistisch zolang het
nog louter om volwassenworden ging, opeens problematisch wordt.
Is het door identificatie op grond van mijn eigen menszijn, of juist
door een benadrukken van mijn fundamenteel anderszijn, dat ik als
man ontroerd word bij dit vrouwenfeest?
Is dan de schoonheid die ik ervaar, een verlossende (‘hoewel
een man, mag ik deelhebben aan vrouwezaken’), of een
onderdrukkende (‘omdat ik een man ben, geniet ik van deze
vrouwezaak waarin onderschikking van de vrouw een hoofdthema
is’)? Huil ik van trots over deze nieuwe vrouw, mens als ik zelf, die
na een pijnlijk leerproces, en met een heel leven vol economische,
sociale en emotionele onzekerheden nog vóór zich, toch al een
trotse identiteit als vrouw mag manifesteren? Of zijn het
krokodilletranen, en is mijn ontroering mede ingegeven door het
feit dat ik, als man, weer een vrouw zie ingevangen worden binnen
een web van haar onderdrukkende regels en voorstellingen die haar
dienstbaar maken aan mannenbelangen waarmee ik mij, over
culturele grenzen heen, misschien nog wel meer kan identificeren
dan met de overgang naar volwassenheid, die het meisje
doormaakt?
155