Afrika in Spiegelbeeld - Shikanda.net

(binnenshuis naakt op wat schaarse draperingen van plantevezels
na) alles wat zij aan kennis en houdingen als volwassen Nkoja
vrouw nodig heeft. Naast specifiek seksueel functioneren heeft het
initiatieonderricht vooral op twee andere onderwerpen betrekking:
dansen en het dagelijks leven (van koken en landbouw, via allerlei
subtiliteiten betreffende de omgang met verwanten en
aanverwanten, tot rituele taboes betreffende condities van
vrouwelijke onreinheid). Veel van dit onderricht is opgehangen aan
spreuken en liederen die de leerstof op tamelijk cryptische,
emblematische vorm samenvatten. De inwijding in de mystieke
solidariteit van alle vrouwen omvat dan ook het aanleren van een
esoterische taal, waarin sleutelwoorden van het dagelijks leven door
geheime nieuwe vrouwenwoorden worden vervangen. De nadruk
ligt voorts op het inprenten van een bepaald, ideaal geacht
vrouwelijk gedrag, waarin onvoorwaardelijk respect voor ouderen
(ongeacht het geslacht) en voor mannen centraal staat.
Het onderwijs wordt dagelijks gegeven door de mentrix, die het
meisje onder haar hoede heeft. De mentrix is een vrouw tussen de
dertig en zestig jaar oud, die alom bekend staat als iemand die de
regels van het vrouwzijn in haar leven met succes navolgt en
uitdraagt. Zij mag geen sterke verwantschappelijke bindingen met
haar pupil hebben; zij wordt geacht in alle objectiviteit de Nkoja
regels en voorstellingen in te prenten, en waar nodig gewelddadig te
onderlijnen, zonder het gevaar van een voorkeursbehandeling en
zonder dat specifieke subculturele eigenaardigheden zoals die in
alle afzonderlijke families en afzonderlijke dorpen wel bestaan, de
overhand kunnen krijgen.
Na praktisch werk op de akkers overdag (waarheen zij zich
slechts blindelings, gebukt onder een deken, mag begeven) volgt de
meeste avonden een meer formele trainingssessie. De mentrix wordt
in haar taak bijgestaan door andere volwassen vrouwen. Zij stellen
zich afstandelijk en onvriendelijk op; een hardleerse of brutale pupil
158