Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

De politie was al voor de autobranden in Vreewijk geconfronteerd met een
aantal in brand gestoken containers (niet in Vreewijk). Tijdens de intensieve
voetsurveillance wordt een Marokkaanse jongen op heterdaad aangehouden voor
het in brand steken van een container. De aanpak heeft dus als positief bijeffect
gehad dat een pyromaan kon worden opgepakt, ook al bleek deze zaak geen
verband te houden met de autobranden in Vreewijk. De dader was ook geen
groepslid van de hanggroep, het ging louter om een solopleger.
De geïnterviewde politiefunctionarissen roemen de samenwerking met het
jongerenwerk. Een respondent zegt dat hij er in eerste instantie van uitging dat
de wijkagenten over voldoende contacten met allochtone buurtbewoners zouden
beschikken, maar dit bleek zeker niet bij allen het geval te zijn. De respondent
vindt het functioneel dat de politie een goede samenwerking heeft met het (ambulante)
jongerenwerk/opbouwwerk en dat zij bij de aanpak betrokken waren. De
welzijnswerkers hebben goede contacten met de jongens, hun ouders en diverse
wijkbewoners en zijn in staat om vooral de jongens de situatie goed uit te leggen.
Verschillende respondenten vertellen dat het bijna uit de hand was gelopen door
een optreden in het kader van de preventieve aanpak, maar dat juist door de
aanwezigheid van de (ambulante) jongerenwerkers erger is voorkomen. Er deed
zich namelijk de situatie voor dat een jongen weigerde zijn identiteitsbewijs te
laten zien. Deze jongen rende weg en hierdoor ontstond een spannende situatie.
De politie wilde de jongen staande houden en dat was reden voor andere jongens
zich er mee te gaan bemoeien. Een jongerenwerker is toevallig in de buurt en
komt naar de plek toegelopen en praat met de jongens en politie. Nu blijkt dat
de jongen diezelfde avond al was gecontroleerd op zijn identiteitsbewijs en
het welletjes vond. De jongerenwerker trad op als intermediair en hierdoor
escaleerde de situatie niet. Het interessante is natuurlijk hoe in dit geval het
politieoptreden in reactie op de branden bijna tot escalatie leidt in plaats van
escalatie te voorkomen.
Wat respondenten opviel was dat er een moment kwam dat er nauwelijks Marokkaanse
jongens rond het Stichtseplein te vinden waren. Het was alsof de hanggroep
uit elkaar was gevallen. De constante surveillance en het vragen naar
identiteitsbewijzen had in die zin een positief bijeffect. Hoewel de hierboven genoemde
situatie van de bijna-escalatie niet leidde tot een escalatie, raakten na
ongeveer twee weken jongens en bewoners gefrustreerd door de intensieve aanpak
en werd de kans groter dat het een keer mis zou gaan tussen politie en bewoners.
Na drie weken werd de aanpak gestaakt. Er was geen autobrand meer gesticht.
Aandachtspunten en analyse
Er zijn geen auto’s meer in brand gestoken en er zijn geen rellen uitgebroken. Ook
hier geldt dat het niet mogelijk is vast te stellen dat het resultaat enkel is behaald
door de aanpak. De aanpak is ook niet geëvalueerd. Op grond van de interviews
is een beeld ontstaan van mogelijke succesfactoren.
122