Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

was de leeftijdsopbouw. 44 procent van de arrestanten was tussen de 18 en de 24
jaar, 36 procent tussen de 25 en 34 jaar, 15 procent tussen de 35 en 44 jaar en 5
procent ouder dan 45 jaar. 42
Deze cijfers geven aan dat ook hier de deelname zich niet uitsluitend beperkt tot de
groep die voldoet aan het riffraff-profiel. Ook personen van boven de 24 jaar bleken
een aanzienlijk aandeel in de onrust te hebben. Jeugdigen onder 18 jaar werden
niet in het onderzoek betrokken. De reden hiervoor is dat zij apart door politie
en justitie werden geregistreerd. Blijkbaar hebben de onderzoekers niet kunnen
beschikken over deze gegevens. Opvallend is dus de hoge deelname van latino’s.
Het was vooral deze groep die zich schuldig maakte aan plunderingen. Veel latino’s
leefden in armoede. Zij stonden vaak een tree lager op de maatschappelijke ladder
dan veel Afro-Amerikanen. De verleiding om te plunderen was groot. Het zwakke
politieoptreden moedigde dit gedrag verder aan. Toen de eerste plunderingen in
de avond van 29 april begonnen, greep de politie nauwelijks in. Het merendeel
van de gearresteerde latino’s kreeg dan ook beschadiging van eigendommen en/of
plundering ten laste gelegd. 43
Dit laatste voorbeeld laat ook zien dat het profiel van de deelnemers kan veranderen
naarmate de rellen langer duren. Dat het collectieve geweld een aanzuigende
werking heeft, is alom bekend. Enerzijds trekken rellen mensen van buiten de wijk
aan die belust zijn op sensatie en geweld. Meestal keert het geweld zich dan tegen
de politie. In Nederland noemt men deze groep reltoeristen. Anderzijds gaat het
om mensen die wellicht aanvankelijk hun twijfels hebben over het geweld, ofwel
uit verschillende overwegingen sympathie hebben voor de relschoppers, maar
zelf niet durven meedoen. De latino’s in Los Angeles zijn een voorbeeld hiervan.
Zij gingen de straat op toen bleek dat de pakkans gering was. De plunderingen
waren voor hen de belangrijkste drijfveer om zich in de chaos te storten.
Sociaal-wetenschappelijk onderzoek in Frankrijk toont aan dat de deelnemers aan
de rellen van 2005 overwegend tot de groep van jongeren en jong volwassenen
behoorden. Tussen 29 oktober en 18 november 2005 werden 3101 personen in
voorlopige hechtenis genomen. In eerste instantie werd gemeld dat 80 procent
van de arrestanten in bezit was van een strafblad. Nader onderzoek wees echter
uit dat het om ongeveer 50 procent ging (nog steeds een hoog percentage). Uit
de processen-verbaal blijkt bovendien dat een groot deel van de jongens wel
degelijk opleiding of vorming heeft gehad. Het aantal dat werk heeft gevonden is
aanmerkelijk kleiner. 44
Het draagvlak van de rellen is wellicht groter dan verwacht. Uit onderzoek in
een wijk van de gemeente Haut Seine nabij Parijs blijkt dat een groot deel van
42 Peterselia & Abrahamse, 1994.
43 Cannon, 1997: 276.
44 Kokoreff, 2008: 88-92.
36