Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

Evenals in de Verenigde Staten en Groot-Brittannië is ook in Frankrijk sprake
van een proces van criminalisering waarvoor meerdere partijen – media, politiek
en bestuur – verantwoordelijk waren en nog steeds zijn. Zo werd bijvoorbeeld
gezegd dat de banlieues de bakermat zouden zijn van een nieuwe maffia. Deze
criminalisering bereikte rond de eeuwwisseling een hoogtepunt. Dit valt onder
meer af te lezen aan de verklaringen voor het geweld. Zo zouden de autobranden,
die al vanaf het begin van de jaren 1990 plaatsvinden, alleen maar een middel
zijn om gestolen voertuigen te doen verdwijnen. De rellen zouden vooral gezien
moeten worden als een middel om de aandacht van de politie af te leiden en
zodoende criminele activiteiten in de wijken te maskeren. 96
Het verschuivende politieke klimaat heeft grote invloed gehad op het beleid van de
politie. Inhoudelijk en organisatorisch heeft dit geleid tot veranderingen. Met name
de wijkpolitie raakte in diskrediet. De kritiek kwam grotendeels van de rechtse
politici. De wijkpolitie voldeed in hun ogen niet meer. In verkiezingscampagnes
werd de wijkpolitie in een specifiek daglicht gesteld. Agenten werden gefilmd
terwijl zij de veters van kinderen strikten. Met dergelijke beelden benadrukten de
tegenstanders het softe karakter van de wijkpolitie. 97 Zij spraken van een police
sociale, een vorm van politie die volgens hen niet meer paste in een moderne tijd
en niet langer was opgewassen tegen de problemen waarmee de banlieues zich
geconfronteerd zagen.
Ondanks tegenstand van de Franse politiebonden en de Inspection Generale de la
Police Nationale, die het belang van de wijkgebonden politiezorg bleef onderschijven,
drukte het rechtse kamp zijn hervormingsplannen door. Het nieuwe beleid stond
hoofdzakelijk in het teken van repressie en van de strijd tegen criminaliteit. De
inrichting van het politieapparaat werd hier gedeeltelijk op aangepast. In de jaren
1990 werden al veel kleine politieposten opgeheven. Surveillances vonden vaak
alleen nog vanuit de auto plaats. 98
Een nieuw middel was ook de inzet van de Brigade anticriminalité (BAC). De
BAC werd in 1994 opgericht. Zij opereert onopvallend, in burger en verplaatst zich
in onherkenbare politievoertuigen. De agenten van de BAC zijn gespecialiseerd
in het optreden in moeilijke milieus, in het bijzonder in de banlieues, die bij de
politie bekendstaan als kwetsbaar. Toetreding tot de BAC gebeurt op vrijwillige
basis. De leden zijn vrijgesteld van andere werkzaamheden. De BAC treedt op
tegen kleine en middelgrote criminaliteit. Hieronder vallen onder meer overlast
en diefstal.
De nieuwe linkse regering onder leiding van Jospin, die in 1997 het roer overnam,
maakte zich zorgen over de positie van de politie in de banlieues. Door
96 Muchielli, 2006: 103.
97 Roché, 2006: 142.
98 Muchielli, 2006: 101.
62