Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

directe aanleiding schaarse parkeergelegenheid. In dit geval was de dader van
Surinaamse afkomst en het slachtoffer van Marokkaanse komaf. Toch geeft vrijwel
elke respondent aan dat er geen spanningen aan dit incident zijn vooraf gegaan.
In Slotervaart was het doodschieten van een wild om zich heen stekende
verwarde Marokkaans-Nederlandse man door een politieagente de directe aanleiding.
In het Goudse Oosterwei was een actie van buschauffeurs na een overval
de aanleiding voor een grote aanwezigheid van journalisten in de wijk en voor
hun soms ongenuanceerde berichtgeving. Boosheid over de wijze waarop de
Marokkaans-Nederlandse bevolking in een kwaad daglicht werd gesteld, leidde
daarbij tot spanningen. Anders dan in veel literatuur aangegeven wordt, vormen
dus niet alleen of vooral politieacties de aanleiding voor potentiële gevallen van
grootschalig etnisch geweld.
Jammer genoeg zijn er van de beschreven casussen geen schriftelijke evaluaties
bekend. Uit ons onderzoek blijkt dat de aanpak in de diverse casussen veel
vergelijkbare elementen bevat. Om te beginnen is er (met uitzondering wellicht
van de casus Gouda) steeds sprake van alertheid op een situatie die mogelijk zou
kunnen escaleren. In hoeverre er daadwerkelijk gevaar voor escalatie was, is niet
altijd duidelijk.
In alle casussen komt het integrale aspect naar voren: de politieaanpak maakt
steeds deel uit van een bredere aanpak, waarbij vooral gemeenten, stadsdelen
en jongeren- en welzijnswerk betrokken zijn. In vrijwel alle gevallen speelt de
burgemeester/stadsdeelvoorzitter een actieve rol. In een aantal gevallen worden
ook scholen, horeca-eigenaren of moskeeën bij de aanpak betrokken. Het
Openbaar Ministerie maakt minder vaak onderdeel uit van de aanpak. Het zou
dan ook onjuist zijn om de succes- en faalfactoren die in dit onderzoek aan de
orde komen alleen aan de politie toe te schrijven.
Duidelijk herkenbaar in alle casussen is de aandacht voor het relationele niveau
en de toepassing van principes van gebiedsgebonden politiezorg. In alle gevallen
wordt nadrukkelijk contact gezocht met bewoners, enerzijds via sleutelpersonen
in de wijk, anderzijds via het beleggen van bewonersbijeenkomsten. De bijeenkomsten
boden de gelegenheid om informatie te verstrekken aan bewoners over
de toedracht van het incident, over de daders en slachtoffers, over de aanpak die
de gemeente en de politie hanteren en om begrip te tonen. Anderzijds gaven de
bijeenkomsten bewoners de gelegenheid hun verhaal te vertellen. Vooral bij de
casus Slotervaart bleek hoe belangrijk de informatie was: aanvankelijk hadden
bewoners hun twijfels over de toedracht van het incident en gingen velen ervan
uit dat de politie buitensporig geweld zou hebben gebruikt tegen het slachtoffer.
Toen de familie van het slachtoffer onthulde dat de man ernstige psychische
problemen had, veranderde dat de zaak.
Bij de sleutelpersonen gaat het vooral om vertegenwoordigers van de verschillende
etnische groepen of van instanties die de etnische groepen bedienen, zoals
moskeebesturen, imams, enzovoort (in Gouda, in de Indische Buurt en in Sloter-
151