Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

echtspsychologie meent dat de identiteitscontrole verworden is tot een intimidatiemiddel
van de politie. 116
Veel migranten betichten de politie ook van een ‘cowboystijl’. Hiermee bedoelen
zij dat de politie vooral repressief in de migrantenwijken optreedt. De politie gaat
hierbij willekeurig en ruw te werk. Dit optreden wekt veel ergernis, met name
onder Marokkaanse jongeren. In het genoemde rapport merken de onderzoekers
dit aan als een serieus probleem. Zij spreken in dit geval over een negatieve relatie
tussen politie en migrantenjongeren, die de bereidheid tot rellen doet toenemen. 117
Het wantrouwen jegens de politie uitte zich onder meer in Antwerpen waar de
Arabisch-Europese Liga (AEL) van Abou Jahjah in 2002 burgerpatrouilles
organiseerde. Aanleiding hiertoe was een uitgelekte notitie van de Belgische politie
getiteld Het geïntegreerde plan: Marokkanen. Volgens dit plan zou de politie zich
bij de bestrijding van straatcriminaliteit specifiek op de groep Marokkanen moeten
richten door middel van een zerotolerancebeleid. Abou Jahjah sprak van een
klopjacht en kreeg in migrantenkringen veel bijval. Gezien de gespannen relatie
tussen de politie en Marokkaanse jongeren in Antwerpen was dit niet vreemd. Hij
kondigde aan dat de AEL op 15 november 2002, de dag dat het zerotolerancebeleid
van kracht werd, burgerpatrouilles zou organiseren om de politie nauwlettend te
volgen en te controleren of zij zich schuldig maakte aan discriminatie. 118
Kleine groepjes migranten, bestaande uit zowel mannen als vrouwen van verschillende
leeftijden, gingen gewapend met blocnootjes, mobiele telefoons en
soms ook camera’s de straat op om de politie te volgen. Bovendien deelden zij
pamfletten uit met telefoonnummers die gebeld konden worden in geval van nood,
of wanneer men getuige was van discriminerend politieoptreden. De patrouilles
waren de Belgische politie en het bestuur een doorn in het oog. De AEL werd
beschuldigd van het ‘ondermijnen van staatsgezag’. Premier G. Verhofstadt betichtte
de AEL van het opzettelijk wegjagen van de politie uit de wijken, waarmee
zij criminelen alle ruimte gaf. De AEL hield de patrouilles bijna drie maanden vol.
Strafrechtelijk kon haar niets in de weg worden gelegd. In februari 2003 werden
de patrouilles zonder opgaaf van redenen gestaakt. Er waren geen gevallen van
racisme of discriminatie geconstateerd. Opvallend is ook dat het aantal meldingen
van discriminatie gedurende de patrouilleactiviteit van de AEL afnam. Dit was niet
alleen het geval in Antwerpen, maar ook in andere Belgische steden.
116 Engberts, 1993: 3-6.
117 Katholieke Universiteit Leuven, 2000; zie ook Van San & Leerkes, 2001.
118 Benzakour, 2004: 53.
70