Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

het onderwijs, het uitgaansleven en op de arbeidsmarkt. Blank en zwart zaten
gescheiden van elkaar in bus en trein en Afro-Amerikaanse kinderen mochten
niet naar blanke scholen. Afro-Amerikanen mochten ook geen gebruik maken
van de publieke ruimte zoals parken en stranden. Segregatie en raciaal geweld
gingen hand in hand. Dergelijke stelselmatige geïnstitutionaliseerde vormen van
segregatie komen in de westerse wereld niet meer voor. Toch is het verschijnsel niet
verdwenen. Hoewel het niet langer in wetten is verankerd, is er nog steeds sprake
van segregatie en is het effect hiervan vaak verstrekkend. Ook in West-Europa
hebben migranten met dit verschijnsel te maken. De gesegregeerde groep voelt dat
hij slechts beperkt toegang heeft tot middelen of faciliteiten. Zo is er sprake van
overwegend zwarte scholen en klagen migrantenjongeren over beperkte toegang
tot de arbeidsmarkt of het uitgaansleven, terwijl de samenleving pretendeert dat
iedereen gelijk is. Wanneer dan blijkt dat diezelfde samenleving niet aan iedereen
gelijke kansen kan of wil bieden, is dat een bron voor frustratie.
Door segregatie wordt de ongelijkheid tussen etnische groepen in stand gehouden,
zo niet aangemoedigd: de gesegregeerde groep gaat op zoek naar een eigen identiteit
om zich te onderscheiden van andere groepen in de samenleving. Deze subculturen
zijn een tegenwicht voor de dominante etnische cultuur. Segregatie versterkt ook het
isolement van groepen. Dit is zichtbaar in veel achterstandswijken. In deze gevallen
heeft men ook te maken met een ‘witte vlucht’ waarbij de oorspronkelijke bewoners
de wijken verlaten. Zo ontstaan wijken waarin migranten oververtegenwoordigd
zijn. De Amerikaanse getto’s die aan het einde van de negentiende eeuw in en rond
de grote steden ontstonden, zijn hier een voorbeeld van. De Afro-Amerikanen
waren niet welkom in de blanke wijken en creëerden hun eigen wijken. De Britse
inner-cities en de Franse banlieues laten zien dat een dergelijke ontwikkeling zich
ook in West-Europa voordoet. De opvang van de migranten verliep in veel gevallen
gebrekkig. Zij vestigden zich in de traditionele arbeiderswijken, vaak onder de regie
van de overheid. Hun komst bracht een uittocht van de oorspronkelijke bewoners
op gang, waardoor ook hier wijken ontstonden waar overwegend migrantengroepen
woonachtig zijn.
Segregatie vergroot de sociaaleconomische verschillen tussen etnische groepen.
Ze werkt achterstanden in de hand. De Amerikaanse socioloog Wilson wijt sociaal
economische achterstanden mede aan de transformatie van moderne westerse
economieën van een industriële naar een diensteneconomie. Daardoor viel de
vraag naar goedkope, ongeschoolde arbeidskrachten weg. Deze beweging heeft de
achterstanden van bepaalde groepen vergroot en het ontstaan van een (etnische)
maatschappelijke onderklasse versterkt. Deze onderklasse bestaat veelal uit
ongeschoolden en werklozen. Zij zijn oververtegenwoordigd in de grote steden
waar zij zich massaal hebben gevestigd in de verwachting werk te vinden. In West-
Europa kunnen zij rekenen op een vangnet van sociale wetgeving die hen tot op
zekere hoogte bescherming biedt tegen armoede. In Amerika ligt dit anders, zo
38