Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

constateert Wilson, die de toestand van sociaal-maatschappelijke instellingen in
de Amerikaanse achterbuurten bestudeerde. Deze zijn vaak slecht ontwikkeld,
waardoor een sociaal vangnet ontbreekt. Hierdoor zijn de gevolgen vaak ernstiger
dan in de meeste West-Europese landen waar men veelal kan beschikken over
uitgebreide sociale stelsels, gericht op hulpverlening in tijden van maatschappelijke,
psychische of fysieke nood. Wilson wijst erop dat de gemeenschappelijke
instituties die gezamenlijk het sociale stelsel vormen, juist een belangrijke
bindende en sociaal stimulerende rol spelen. Daar waar deze ontbreken, zoals in
de Amerikaanse situatie het geval is, zal de (etnische) onderklasse geneigd zijn
zich steeds meer af te zetten tegen de gevestigde orde.
Ook Franse wetenschappers wezen op het belang van het sociale stelsel. De Franse
banlieues, stammend uit de jaren 1950 en 1960 en ooit prestigeobjecten van de
naoorlogse welvaartsgolf, kenden aanvankelijk een bruisend verenigingsleven.
Veel van deze wijken stonden tot ver in de jaren 1980 bekend als linkse bolwerken.
Politieke partijen en vakorganisaties hadden in deze buurten, die vooral door
arbeiders werden bevolkt, veel aanhang. Zij waren van groot belang voor het
sociale weefsel in de wijken en organiseerden diverse activiteiten. Indirect had
dit een positief effect op de openbare orde in de buurten. Men hield de mensen
bezig. Tegelijkertijd vormden de verenigingen en politieke organisaties ook een
spreekbuis. Mensen konden er terecht met hun klachten. Met de komst van veel
nieuwe bewoners zagen deze organisaties hun aanhang slinken. Uiteindelijk
keerden zij de wijken de rug toe. Hierdoor missen de bewoners de mogelijkheid
om hun grieven op een verantwoorde manier te uiten. De sociaal-wetenschapper
Marlière meent daarom dat de Franse rellen moeten worden beschouwd als een
schreeuw om aandacht voor de situatie van de wijken en de bewoners. 47 Wilson
ziet ook een verband tussen segregatie en de hoge criminaliteit in de Amerikaanse
getto’s. Omdat de geëigende (legale) weg naar vooruitgang bezaaid is met hindernissen,
zoeken mensen naar andere middelen om zich te ontplooien. Het is deze
groep van criminele entrepreneurs die een stempel drukt op de leefbaarheid in de
wijken. Volgens Wilson zijn zij ook geneigd tot relgedrag. 48
Een gesegregeerde samenleving beperkt de mogelijkheden van interactie. Hiermee
wordt niet alleen de interactie tussen de diverse etnische groepen onderling
bedoeld, maar ook tussen etnische groepen en de overheid die immers vaak wordt
gevormd door de dominante etnische cultuur. Wilsons theorie is een verklaring
voor het etnisch geweld waarbij etnische groepen zich tegen de overheid keren.
De overheid is de representant van de dominante cultuur die hun de toegang tot de
middelen in de samenleving ontzegt of in ieder geval belemmert.
47 Marlière, 2007: 91-92.
48 Wilson, 1987.
39