Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

het decennium voorafgaand aan de rellen ernstig was verslechterd. Soortgelijke
conclusies werden door andere onderzoekers voor de rellen in Liverpool, Bristol
en Birmingham getrokken. De situatie in Groot-Brittannië vertoonde dan ook
gelijkenissen met die in de Verenigde Staten. Het politieoptreden in de zwarte
achterstandswijken werd in hoge mate bepaald door het beeld van een hoge
criminaliteit, gepleegd door hoofdzakelijk zwarte jongeren.
Rond het midden van de jaren 1970 eiste de criminaliteit in de grote steden alle
aandacht op. Het thema criminaliteit raakte sterk gepolitiseerd en kreeg een
etnische ondertoon. Steeds weer werd een verband gelegd met de betrokkenheid
van West-Indische jongeren. Veel meer dan andere etnische groepen in de Britse
samenleving maakte juist deze groep zich schuldig aan criminele activiteiten.
Dat was wat de politici en de media verkondigden. Vooral straatroof zou door
deze groep als specialiteit zijn ontwikkeld. De ultraconservatieve politicus Enoch
Powell bestempelde straatroof zelfs tot een typisch zwarte misdaadvorm. 79 Hoewel
verscheidene onderzoeken dit criminaliteitsbeeld weerlegden, liet het zich
moeilijk wegpoetsen. Onder druk van de politiek en de publieke opinie voerde de
politie de strijd tegen de misdaad op, waarbij zij het accent legde op de criminaliteit
in de overwegend zwarte achterstandsgebieden.
De aandacht voor de ‘zwarte criminaliteit’ beïnvloedde de omgang van po li tiemensen
met de zwarte gemeenschap. Het leidde evenals in de Verenigde Staten tot
stereotypering. Veel politiemensen zagen in alle zwarte jongeren een potentiële
verdachte. De jongeren waren verdacht vanwege de buurt waar zij woonden, de
manier waarop zij zich kleedden en zich gedroegen en uitten. Velen van hen waren
duidelijk herkenbaar aan hun huidskleur en aan de subcultuur van Rastafari die
zij aanhingen. 80 Zij waren dus niet alleen verdacht vanuit een sociale perceptie,
maar ook vanuit een raciale. In het jaarrapport van de Metropolitan Police over
1975 sprak de Londense hoofdcommissaris van een situatie waarbij groepen
zwarte jongeren regelmatig opstandig en agressief reageerden op politiemensen
die hun gewone dagelijkse taak uitoefenden. Het rapport maakte gewag van in
ieder geval twaalf incidenten van enige omvang die uit hadden kunnen groeien
tot grootschalige ongeregeldheden. Deze incidenten concentreerden zich alle in
de zomerperiode.
De strijd tegen de misdaad werd rond het midden van de jaren 1970 verder geïntensiveerd.
De methoden werden aangescherpt. Hierbij maakte de politieleiding
gebruik van de Special Patrol Group (SPG), een in 1961 opgerichte eenheid die
zich specifiek bezighield met de aanpak van criminaliteit. De SPG was vooral
actief in de multi-etnische wijken. De eenheid kon zelfs bij een verdenking dat
iemand een misdaad wilde gaan plegen, overgaan tot aanhouding op grond van
79 Solomos, 1993: 131.
80 Solomos, 1993: 140; Kettle & Hodges, 1982: 85.
55