Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

ereid zijn om tegen lagere lonen te werken dan de autochtone bevolking. Met
name dit laatste element, de strijd om werkgelegenheid, is in veel voorbeelden
van etnisch geweld aan de orde.
Zo voorzagen de tegenstanders van de migratie in Groot-Brittannië grote problemen
met betrekking tot de werkgelegenheid en de verdeling van woonruimte.
Zij vreesden dat de verzorgingsstaat door de aanwas van migranten onder druk
zou komen te staan. 55 Conservatieve politici drongen daarom al in de jaren 1950
en 1960 aan op een beperking van de immigratie. Met de gebeurtenissen in de
Verenigde Staten op het netvlies waarschuwden zij voor rassenrellen in de Britse
steden. Met name in de oude arbeiderswijken, waar de migranten zich vestigden,
liepen de gemoederen hoog op. De oorspronkelijke, blanke bevolking voelde zich
bedreigd. Zij meende dat haar wijken werden overspoeld door migranten, dat
haar banen werden ingepikt en dat de nieuwkomers het voorzien hadden op haar
vrouwen.
Uit historisch onderzoek is gebleken dat de kans op interetnische botsingen juist
in tijden van economische recessie groter is dan in tijden van hoogconjunctuur.
Schaarste leidt tot een verhoogde strijd om de bronnen of middelen. Tijdens de
recessie van de jaren 1970, die zich in heel West-Europa deed gevoelen, nam
ook de verharding tegenover migrantengemeenschappen toe. De tegenslag die
veel mensen trof, wakkerde xenofobische gevoelens aan. Er werd luidkeels
geroepen om migratiebeperkende maatregelen. Het was ook een periode waarin
extreemrechtse partijen, die veelal een nationalistische boodschap uitdragen en
zich tegen de migratie keren, een flinke groei doormaakten. Voorbeelden hiervan
zijn het Britse National Front en het Franse Front National. In Nederland stond
het streven naar immigratiebeperkingen centraal in het politieke programma van
de Centrum Democraten. Later werd dit ook bepleit door Pim Fortuyn en meer
recent door de Partij voor de Vrijheid.
De commotie die in eigen land ontstond na de toetreding van een aantal Oost-
Europese landen tot de Economische Gemeenschap is hier eveneens een voorbeeld
van. Oost-Europese vakarbeiders, die volgens velen bereid zijn tegen lage lonen
te werken, ondermijnen het systeem van de arbeidsmarkt en vormen daardoor een
bedreiging voor de werkgelegenheid.
In dit soort situaties zal de dominante groep proberen de status quo te handhaven.
Hij beschouwt de nieuwkomers als indringers, die inbreuk maken op het door
hem beheerste domein. Het streven van de nieuwkomers wordt door de dominante
groep vaak beschouwd als een poging hen uit hun habitat te verdrijven. Dat wordt
zichtbaar in veel oude volkswijken, die te maken krijgen met een instroom van
overwegend migranten. De oorspronkelijke bewoners, die deel uitmaken van de
55 Witte, 1996: 26.
42