Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

HOOFDSTUK 5
De Nederlandse politie in de multiculturele samenleving
5.1 Politie in een veranderende samenleving
Bij de transformatie naar de multiculturele samenleving in Nederland – een
ontwikkeling die vanaf de jaren 1970 in een stroomversnelling kwam – werd
ook van de politie een groot aanpassend vermogen gevraagd. De politie kreeg te
maken met nieuwe culturele en religieuze verschijnselen, met andere gebruiken
en gevoeligheden.
De sociaal wetenschapper M. Punch deed in de jaren 1970 onderzoek naar de wijze
waarop de Amsterdamse politie de veranderingen in de stad beleefde. Hij gaf aan
hoe Amsterdamse agenten de Surinamers bejegenden. In de stad woonden toen
ongeveer 6000 Surinamers. Een relatief groot deel was betrokken bij de criminaliteit.
Deze groep met zijn ‘uitbundige kledij en theatraal gedrag’ bezorgde de politie heel
wat problemen. Contact tussen beide groepen betekende vrijwel onmiddellijk een
botsing tussen tegenstrijdige normen en temperamenten. De politie had de indruk
dat de Surinamers hun huidskleur uitbuitten om over discriminatie te kunnen
klagen, zodra de politie tegen hen optrad. 152 Een van de agenten die door Punch
werd geïnterviewd gaf aan dat er in zijn ogen sprake was van een rassenprobleem.
Hij gaf toe dat er collega’s waren die er een hobby van maakten op ‘negers’ te jagen:
‘Iedere neger die op straat loopt is fout, die moet worden gefouilleerd.’ 153
De Rotterdamse gemeentepolitie kreeg in 1972 tijdens en na de rellen in de Afrikaanderwijk
het verwijt dat zij te laat had ingegrepen waardoor de knokploeg de
Turkse woning ongehinderd kon leeghalen. De Turkse bewoners konden volgens de
critici niet rekenen op de bescherming van de politie. De Turkse ambassadeur eiste
vervolgens van de Nederlandse overheid dat de Turkse gastarbeiders beter werden
beschermd. 154
Bij etnische incidenten en raciale gewelddadigheden in de jaren 1980 was de
aanpak niet eenduidig. Incidenten die door de media en belangenorganisaties als
raciaal of etnisch werden aangemerkt, werden volgens de onderzoeker Buis vaak
door de politie gebagatelliseerd. De raciale achtergrond van het incident werd
152 Punch, 1976: 28-29.
153 Punch, 1976: 131.
154 Dossier Afrikaanderwijk, Archief Gemeentepolitie, Gemeentearchief Rotterdam.
93