Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

In mei 2008 was een treffen tussen voetbalsupporters van RSC Anderlecht en
enkele honderden Marokkaanse jongeren aanleiding voor rellen. Het broeide al
langer tussen deze groepen en via internet was een ontmoetingsplek afgesproken.
De politie was hiervan op de hoogte en was die avond in groten getale in de wijk
aanwezig. Bij de gevechten die volgden was vooral de politie het doelwit. Er
werden bushokjes vernield, auto’s beschadigd en winkelruiten ingeschopt. Er werd
gegooid met stenen, bierflesjes en dranghekken. De politie zette het waterkanon
in, voerde charges te paard uit en gebruikte pepperspray. In totaal verrichtte zij
193 arrestaties. 37 In april 2009 raakten voetbalsupporters en nieuwe Belgen, zoals
de migranten in België wel worden genoemd, opnieuw slaags. Ditmaal ging het
om de aanhang van de Antwerpse voetbalclub Germinal Beerschot en die van
Club Brugge die na de wedstrijd in het Beerschotstadion in gevecht raakten. De
politie had grote moeite om de partijen uit elkaar te halen. Auto’s, winkels en
verscheidene cafés liepen schade op. 38
2.5 Deelname aan etnische rellen
Na relsituaties zijn bestuurders, politici en politie vaak geneigd het geweld toe te
schrijven aan al dan niet opstandige jongeren, die het geweld vaak zouden plegen
als doel op zich, uit pure baldadigheid en verveling. Het zijn primaire reacties
die vaak worden afgegeven zonder dat de oorzaken en het verloop van de rel zijn
onderzocht. In de Verenigde Staten spreekt men in dit opzicht van de riffrafftheorie.
Riffraff is synoniem voor tuig. Volgens menig Amerikaan bestonden in
de jaren 1960, maar ook daarna, geen legitieme redenen voor Afro-Amerikanen
over te gaan tot gewelddadig protest. Wie zich hieraan schuldig maakte, plaatste
zichzelf in wezen al buiten de samenleving. In Groot-Brittannië spreekt men van
hooliganism. In deze betekenis reikt de term ‘hooliganisme’ verder dan alleen
het voetbalvandalisme. Nicolas Sarkozy, de toenmalige Franse minister van
Binnenlandse Zaken, schreef het geweld in de Franse banlieues in november 2005
onmiddellijk toe aan het racaille dat ook ‘tuig’ betekent. Ook voor Nederland zijn
dergelijke uitspraken niet vreemd. Nog in oktober 2007 noemde de Amsterdamse
hoofdcommissaris de jongeren in Slotervaart ‘ratten die uit hun holen kwamen
gekropen’. Later nuanceerde hij zijn uitlatingen.
De riffraff-theorie is opgebouwd uit drie componenten.
• Slechts een klein gedeelte van de etnische groep neemt actief deel aan de
rellen. Hierbij gaat het om niet meer dan 1 tot 3 procent van de wijkbewoners.
37 NRC, 24-5-2008; Het Laatste Nieuws, 25-8-2008.
38 De Standaard, 25-4-2009.
33