Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

waren soms aanleiding voor heftige confrontaties. Demonstranten van de English
and Welsh Defense League ageerden op 8 september 2009 in Birmingham tegen ‘het
islamitische extremisme’. Er werden leuzen meegevoerd als ‘No more mosques’.
Daarbij kwam het tot botsingen met linkse tegendemonstranten, Pakistaanse en
Indiase jongeren. Drie dagen later, op 11 september, kwam het opnieuw tot confrontaties
toen de groep Stop Islamisation of Europe ter nagedachtenis aan de aanslagen
van 11 september 2001 demonstreerde bij een nieuwe moskee in de Londense
wijk Harrow. De Britse regering sprak haar zorgen uit over deze demonstraties,
die volgens haar het risico van etnische rellen verhoogden. Zij verwees in dit kader
zelfs naar de situatie in de jaren dertig van de vorige eeuw toen Britse fascisten
met marsen door onder meer joodse wijken in Londen doelbewust de confrontatie
zochten. 31
2.3 Frankrijk
De eerste rellen in de Franse banlieues stammen uit 1977 toen jongeren in Vitrysur-Seine
slaags raakten met de politie. Sindsdien zijn de banlieues bij herhaling
het toneel van rellen. In 1979 botsten jongeren met de politie in onder meer Parijs,
Marseille en Lyon. Voor het eerst staken jongeren auto’s in brand. De brandende
auto zou daarna uitgroeien tot het symbool van verzet tegen de gevestigde orde,
niet alleen in Frankrijk, maar ook daarbuiten. In 1981 en 1983 kwam het tot
ernstige rellen in de banlieues van Lyon. In 1990 ontstonden er rellen in Vaulxen-Velin
en in 1991 in de Parijse voorstad Mantes-la-Jolie.
De aanhoudende onrust dwong de Franse regering tot maatregelen. De rellen
van 1990 in Vaulx-en-Velin waren aanleiding voor het maken van een revitaliseringsprogramma,
het Grand Projet Urbain, waarbij de dertien slechtste banlieues
werden aangepakt. Hierbij ging het om een complete herstructurering, renovatie
en mogelijk ook om sloop en nieuwbouw. In 1996 was sprake van een nieuwe
impuls. Wettelijk werd bepaald onder welke voorwaarden gesproken kon worden
van achterstands- of probleemgebieden. De wet, die nog steeds van toepassing is,
spreekt van Zones Urbaines Sensibles (ZUS), stadsgebieden waar de leefbaarheid
in ernstige mate is aangetast door sociale en economische achterstanden. In totaal
werden 751 gebieden tot ZUS verklaard.
Met het programma dat elementen van sociale en stadsvernieuwing combineerde,
kon de onrust niet worden weggenomen. Op 27 oktober 2005 braken opnieuw
rellen uit, nadat twee jongens van Noord-Afrikaanse afkomst in de Parijse banlieue
Clichy-sous-Bois op de vlucht voor de politie door elektrocutie de dood vonden.
Zij hadden zich verstopt in een elektriciteitshuisje om aan de politiemensen te
ontkomen. De rellen hielden meerdere dagen aan en verspreidden zich vervolgens
31 Trouw, 6-9-2009.
30