Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

Deze omstandigheid wakkert ook de gevoelens van ongelijkheid aan. Niet
iedereen wordt op eenzelfde manier behandeld, terwijl de wet dit wel voorschrijft.
De rellen in Miami van 1980 en Los Angeles van 1992 zijn hier voorbeelden
van. In beide gevallen werden agenten die werden verdacht van excessief geweld
tegen Afro-Amerikanen vrijgesproken. Dit wekte bij de Afro-Amerikaanse
gemeenschappen in beide steden op zijn minst de suggestie dat er met twee maten
werd gemeten, dat zwart en blank niet op eenzelfde manier werden behandeld
en dat het Amerikaanse rechtssysteem onderscheid zou maken op grond van
etniciteit. 49
De socioloog Blauner spreekt in dit kader van een vorm van neokolonialisme.
Hij presenteerde zijn theorie kort na de rellen van de jaren 1960 in de Verenigde
Staten. Volgens Blauner kon de lijn van het koloniale verleden, waartoe ook
de periode van slavernij behoorde, worden doorgetrokken naar de situatie van
de jaren 1960. De interetnische verhoudingen waren in wezen niet veranderd.
Afro-Amerikanen hadden een koloniale relatie met de blanke meerderheid, die
de politieke en economische controle over de Amerikaanse binnensteden stevig
in handen hield. Dit was zelfs het geval in stadsdelen waar nog nauwelijks
blanken woonden. Blauner zag in de rellen van de jaren 1960 een opstand tegen
de blanke ‘koloniale overheersers’. De woede van de wijkbewoners richtte zich
tegen symbolen van blanke politieke en economische suprematie, zoals winkels
en overheidsgebouwen. 50
Dat deze vorm van neokolonialisme binnen de eigen landsgrenzen de segregatie
in stand houdt, is een verklaring die ook in Frankrijk gehoor vindt. Volgens een
groep van Franse wetenschappers leven de koloniale tradities voort in de Franse
republiek na het einde van het Franse koloniale rijk in Afrika en Azië. Visies en
praktijken uit de koloniale tijd zijn blijven bestaan, ook binnen de nieuwe context
van globalisering. De ongelijkheid die deze koloniale cultuur typeert is geen
randverschijnsel, maar lijkt eerder structureel. Deze koloniale cultuur is ook terug
te vinden bij officiële instituties, waaronder de politie. Zij werkt tegenstellingen
in de hand en bevordert de segregatie tussen Fransen en immigranten. Zij roept
oude koloniale beelden op van een dominante westerse cultuur tegenover een
onderontwikkelde buitenwereld en verscherpt zodoende de verschillen tussen de
etnische en religieuze groepen, tussen islam en christendom. 51
Collectieve actie en etnische competitie
In het begin van de twintigste eeuw, een periode van grote urbanisatie en het
ontstaan van multi-etnische steden, begonnen sociologen in de Verenigde Staten
49 Zie: Porter & Dunn, 1984; Cannon, 1997.
50 Blauner, 1972: 20.
51 Chambon, 2006: 17-18.
40