Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

5.2 Nieuw realisme: van een gedoogcultuur naar een repressieve aanpak
Onderzoekers van het COT geven aan dat situaties als in de Rotterdamse Millinxbuurt
mede in de hand zijn gewerkt door een gedoogcultuur die vanaf de
jaren 1980 terrein won. Situaties die voorheen nog als ordeverstoringen werden
beschouwd, werden steeds meer oogluikend toegestaan. Er werd niet meer
tegen opgetreden. Door bepaalde situaties te gedogen, ging men confrontaties
uit de weg. Rond de eeuwwisseling was er sprake van een kentering. Veiligheid
werd opnieuw een zwaarwegend thema in de verkiezingsprogramma’s van de
politieke partijen. Het moest afgelopen zijn met de Nederlandse gedoogcultuur.
Institutionele vrijblijvendheid moest plaatsmaken voor een nieuw realisme waarin
de veiligheid op straat centraal stond. De politie moest veel minder tolereren en
daar waar nodig hard optreden. Justitie moest strenger straffen. 164
In het politiejargon sprak men van ‘de straat of de wijk heroveren’. Overigens
betrof het hier niet alleen de wijken maar ook de binnensteden en de uitgaanscentra.
Ook deze plaatsen moesten worden heroverd. Het gezag van de politie op straat
moest worden hersteld. Deze taak was niet alleen aan de politie voorbehouden.
Ook andere organisaties die actief zijn in het publieke domein kregen extra de
bevoegdheden om de regels strenger te handhaven.
Het nieuwe beleid werd in diverse vormen geïmplementeerd. Tot de nieuwe
handhavingsconcepten behoren onder meer het zerotolerancebeleid – nultolerantiebeleid
of lik-op-stukbeleid – een beleid waarbij zelfs het kleinste vergrijp
wordt bestraft. Of de dader nu door rood rijdt, iemand uitscheldt of een prullenbak
vernielt: de politie straft de dader gelijk, bijvoorbeeld met een boete.
Ook het cameratoezicht rukte op, een maatregel die bedoeld is om de overlast in
wijken, uitgaansgebieden en criminele hotspots tegen te gaan. In verscheidene
achterstandswijken zijn op of nabij hangplekken camera’s bevestigd, waarmee de
groepen in de gaten kunnen worden gehouden.
Andere middelen om de overlast tegen te gaan zijn samenscholingsverboden,
straatverboden, avondklokken en ‘mosquitos’, apparaatjes die door middel van een
hoog geluid hangjongeren moeten verjagen. 165 De laatste jaren zijn in verscheidene
gemeenten samenscholingsverboden uitgevaardigd om de overlast van hangjongeren
tegen te gaan. Dat gebeurde onder meer in de Goudse wijk Korte Akkeren,
in de Haagse wijken Laakkwartier, Escamp, Rustenburg-Oostbroek en Ypenburg,
en in de Utrechtse wijk Kanaleneiland-Noord.
Vervolgens zijn ook voor wat betreft de identiteitscontroles de teugels aangetrokken.
Geleidelijk aan is vanaf 1994 een identificatieplicht ingevoerd. Met de
Wet op de identificatieplicht werd een beperkte identificatieplicht ingevoerd.
164 COT, 2002: 103-104.
165 Naar verluidt hingen er in december 2008 in zestig gemeenten bijna driehonderd van deze apparaten.
www.rnw.nl/nl/nederlands/article/mosquito-veroorzaakt-overlast-bij-hangjongeren.
96