Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

eerder aangehaalde beginselen van public order management, waarbij legitieme
gedragingen en uitingen van emoties gefaciliteerd worden, terwijl er tegelijkertijd
duidelijke grenzen worden gesteld.
Het Adang/Horowitz-escalatiemodel voor grootschalig geweld
• Op relationeel niveau is er sprake van een tegenstelling, gespannen situatie
of vijandschap tussen verschillende groepen. Naast dagelijkse interacties hebben
structurele factoren invloed op de aard van de relatie tussen de betrokken
groepen.
• Er is sprake van een incident, misverstand of gebeurtenis die verontwaardiging
oproept bij ten minste een van de betrokken groepen. De verontwaardiging die
opgeroepen wordt, heeft niet zozeer te maken met de objectieve feiten van de
gebeurtenis, maar met de relationele component ervan.
• Deze verontwaardiging wordt breder gedeeld in ten minste een van de
betrokken groepen en komt tot uiting in vormen van geweld en het gevoel bij
sommigen dat geweld een legitieme reactie is.
• Er zijn gelegenheden om ongestraft geweld te plegen: er is sprake van een
inschatting van verminderde risico’s in combinatie met solidarisering en
onderlinge steunverlening via het proces van sociale identificatie.
Bovengenoemde factoren zijn noodzakelijk voor het ontstaan van grootschalig geweld.
Het zijn niet de enige factoren die de vorm, de schaal en de heftigheid van het geweld
verklaren, maar als een van deze factoren ontbreekt, komt het niet tot grootschalig
geweld. Dat gegeven biedt handvatten voor het voorkomen en de-escaleren van
grootschalig geweld. Deze handvatten zullen aan de hand van het model verder
uitgewerkt en verfijnd moeten worden, maar nu al is het volgende aan te geven.
• Besteed expliciet aandacht aan het relationele aspect en onderken gespannen/
vijandige relaties.
• Herken, signaleer en vermijd gebeurtenissen die heftige verontwaardiging op
kunnen roepen; onderken de vaak symbolische betekenis van gebeurtenissen
en onderken de gevoelens die opgeroepen kunnen worden.
• Geef ruimte om op een niet-gewelddadige wijze uiting te geven aan gevoelens
van verontwaardiging en zorg ervoor dat betrokkenen zich voldoende veilig
kunnen voelen, zodat zelfverdediging geen argument kan worden.
• Verminder gelegenheden om ongestraft geweld te plegen; doe dat met gevoel voor
het relationele aspect, dus gedifferentieerd (niet op basis van groepskenmerken,
maar op basis van gedrag) en voorkom dat verontwaardiging gevoed wordt; houd
nadrukkelijk rekening met de effecten van solidarisering en sociale identificatie;
benadruk gezamenlijke belangen en vermijd groepsetikettering.
159