Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

Er zijn allerlei relaties tussen wijkbewoners, ook van verschillende gemeenschappen.
De directeur van het Samenwerkingsverband van Marokkanen in Nederland
spreekt zich uit in De Gelderlander. ‘Zo raar, wat hier gebeurt. Ik ken de wijk
niet anders dan dat Marokkanen en Molukkers er in harmonie met elkaar leven
en voetballen. We komen zelfs bij elkaars bruiloften en eten samen couscous.’ 229
Ook vanuit de Marokkaanse gemeenschap zelf werd geklaagd over Marokkaanse
‘rotjochies’, 230 en aan de ‘verzoeningstocht’ op 7 januari 2010 is deelgenomen door
wijkbewoners van diverse achtergronden: Moluks, Marokkaans en Nederlands. 231
Het lijkt daarom niet terecht de gebeurtenissen in Terweijde te duiden als
etnisch conflict. Tegelijkertijd maken de gebeurtenissen duidelijk hoe makkelijk
een incident of serie incidenten kan leiden tot processen van solidarisering op
groepsniveau. Op die manier zou een niet-etnisch conflict alsnog kunnen escaleren
tot een etnisch conflict (in Culemborg of elders) tussen Nederlanders
van Marokkaanse en Molukse afkomst. Hoe sterker betrokkenen en niet-betrokkenen
het conflict als etnisch van aard of etnisch gemotiveerd etiketteren, des te
waarschijnlijker wordt het dat solidarisering plaatsvindt langs etnische lijnen. Het
uitvergroten van wat in wezen een lokaal probleem is tot een nationaal probleem
kan leiden tot een selffulfilling prophecy.
De gebeurtenissen in Terweijde vormen een bevestiging van de uitkomsten van
dit onderzoek en passen perfect bij het geformuleerde escalatiemodel. Om te beginnen:
de problemen zijn niet van vandaag of gisteren. Een groepje Marokkaanse
jongeren terroriseert Culemborg al jaren, schreef het NRC al in 2008. 232 Een
voormalige bewoner van Terweijde geeft in een ingezonden brief aan dat er al in
1997 sprake was van vergelijkbare gebeurtenissen. 233 Er hebben zich incidenten
voorgedaan die leidden tot heftige en breed gedeelde verontwaardiging, vooral
aan Molukse zijde. Die gedeelde verontwaardiging heeft geleid tot een aantal geweldsincidenten,
die gerechtvaardigd werden met verdediging van wijk en familie.
234 Totdat de politie massaal en permanent aanwezig was, hadden jongens in de
wijk de gelegenheid ongestraft geweld te gebruiken en vernielingen te plegen. De
identificatie met de eigen gemeenschap nam toe en zoals hierboven aangegeven
was er ook al sprake van solidariseringseffecten. De politie was zelf geen directe
partij in het conflict (hoewel indirect sommigen de politie verweten onvoldoende
te hebben gedaan met betrekking tot de probleemjongeren – vandaar dat ‘het
229 De Gelderlander, 9-1-2010: ‘Nu politie surveilleert, voel ik me pas veilig’.
230 Binnenlands Bestuur, 27-11-2009: 21.
231 AD, 8 januari 2010: ‘Molukkers en Marokkanen houden verzoeningstocht – Culemborg kan
zonder Wilders’.
232 http://www.nrc.nl/binnenland/article1939813.ece.
233 Erik Boekel, ingezonden brief in Binnenlands Bestuur, 22-1-2010: 43.
234 http://www.trouw.nl/nieuws/nederland/article2955906.ece/Een_explosieve_cocktail_in_
Culemborg_.html.
165