Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

vaart). In Gouda stelde het moskeebestuur de burgemeester in de gelegenheid om na
het avondgebed de gemeenschap in de gebedsruimte toe te spreken. In de Indische
Buurt en Slotervaart werden gedenkdiensten georganiseerd voor de slachtoffers.
Hierdoor kan men in één keer een groep bereiken. Sleutelpersonen hebben als
het goed is invloed in de wijk en kunnen helpen hoogopgelopen gemoederen tot
bedaren te brengen. Belangrijk daarbij is dat het relationele netwerk al bestaat en
niet pas opgebouwd hoeft te worden na het incident. Dat kost veel inspanning.
Soms is weliswaar een netwerk opgebouwd, maar is het de vraag of dat bestaat uit
mensen met voldoende draagvlak binnen de gemeenschap. Niet altijd is duidelijk
wie wie vertegenwoordigt. In de contacten met bewoners is het ook van belang dat
gecommuniceerd kan worden met bewoners in hun eigen taal.
Bij de meeste casussen spelen media een nadrukkelijke rol. Enerzijds zijn zij
een kanaal voor informatievoorziening aan bewoners. Anderzijds spelen negatieve
stereotyperingen en generalisaties een grote rol, mede als gevolg van het
feit dat de meeste casussen in probleemwijken spelen. Uitspraken van lokale
gezagsdragers, zonder dat duidelijk is wat er precies aan de hand is en zonder
aandacht voor de emoties die het incident heeft opgeroepen, kunnen averechts
uitpakken. Een al te snelle etikettering van bepaalde bevolkingsgroepen ligt op
de loer. Vooral bij de casus Oosterwei lieten ook landelijke politici nadrukkelijk
van zich horen. Vaak was het problematisch voor lokale overheid en politie de
berichtgeving in positieve zin te beïnvloeden, maar er waren ook voorbeelden van
meer genuanceerde media-aandacht. In het geval van de Indische Buurt maakte
men gebruik van het mediakritische programma De leugen regeert om het
beeld dat enkele kranten van de steekpartij en van de toestand in de wijk hadden
geschetst, alsnog recht te trekken. Voor wat betreft Slotervaart benutte men de
programma’s Pauw & Witteman en Premtime om de problemen die er in de wijk
waren nog eens door te nemen. Bewoners, ketenpartners, bestuurders en politie
gingen met elkaar in debat voor de televisiecamera’s. De uitzending had veel weg
van een bewonersbijeenkomst, met het verschil dat de informatie niet tot de wijk
beperkt bleef, maar dat heel Nederland kon meekijken.
Op het niveau van interacties werd in alle gevallen aangestuurd op de-escalatie
en het verminderen van gelegenheden voor het ontstaan van nieuwe incidenten.
Vaak ook werd rekening gehouden met de relationele effecten van operationele
beslissingen. Anders dan bij de ‘autochtone’ wijkgebonden rellen in Enschede
(1996), Den Bosch (Graafsewijk, 2000 en 2005) en Utrecht (Ondiep, 2007) is
er bij de beschreven casussen geen sprake geweest van de inzet van Mobiele
Eenheden. Opvallend genoeg is bij geen van de casussen sprake geweest van
de inzet van een van de in het vorige hoofdstuk beschreven interventieteams of
expertgroepen. Behalve in Gouda is gekozen voor een nadrukkelijke zichtbaarheid
van handhavers op straat, meestal in de vorm van ‘platte pet-agenten’. Het doel
van de zichtbare politieaanwezigheid was vooral preventief: het leggen van
contacten, het communiceren met bewoners en het verzamelen van informatie. In
152