Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

de Verenigde Staten speelde hierbij de achtergrond van het politiepersoneel een
rol. De achterstandswijken waren over het algemeen geen populair werkgebied.
Daarom zag men zich vaak gedwongen om juist hier jonge agenten in te zetten.
Zij hadden weinig ervaring met het werk in zo’n moeilijke omgeving.
De relatie tussen de politie en de zwarte gemeenschap werd nog verder op de spits
gedreven door de vele extreemrechtse provocaties. Het midden van de jaren 1970
liet een opleving zien van racistische demonstraties en geweld gericht tegen de
West-Indische en Pakistaanse gemeenschap. Vanwege het vigerende demonstratierecht
kregen dergelijke groeperingen veelal toestemming om in de overwegend
zwarte wijken te demonstreren. Meerdere malen kwam het hierbij tot heftige confrontaties
tussen enerzijds de extreemrechtse demonstranten en anderzijds linkse
te gendemonstranten of migrantenjongeren. De politie werd herhaaldelijk beschuldigd
van partijdigheid. Volgens vertegenwoordigers van de zwarte gemeenschap
zou zij te weinig oog hebben voor de raciale dimensie van het geweld. Ook zou zij
bescherming bieden aan organisaties als het National Front. Bij demonstraties van
deze beweging waren vaak tientallen, in het geval van Southall duizenden agenten
op de been om tegendemonstranten op afstand te houden en confrontaties te
voorkomen. 84 Desalniettemin voelden steeds meer migranten – vooral West-Indiërs
en Pakistani – zich niet langer door de wet en de politie beschermd. ‘Wanneer men
mensen het gevoel van bescherming door de wet en door haar uitvoerend apparaat
ontneemt, dan vernietigt men ook het gevoel van veiligheid en het gevoel deel uit
te maken van de samenleving waarin zij leven,’ zo stelde de socioloog Dummet. 85
De almaar verslechterende relatie tussen politie en migrantengemeenschap was
uiteindelijk een van de belangrijke drijfveren voor de inner-cityriots. In vrijwel
alle gevallen begonnen zij met kleine, schijnbaar onbetekenende incidenten. Op
een enkele uitzondering na volgden de escalaties op politie-interventies, variërend
van controles tot pogingen tot hulpverlening.
De rellen in het Londense Brixton in 1981 die aanleiding waren voor het
Scarman-rapport, zijn een goed voorbeeld van de gevolgen van het ontbreken
van aanspreekpunten in de wijk en het niet kunnen bereiken van sleutelpersonen.
Ook hier leefden jongeren op gespannen voet met de politie, die in de weken voor
de rellen met een speciale opsporingsoperatie genaamd SWAMP de strijd tegen
de criminaliteit in de wijk had opgevoerd. Sinds 6 april 1981 was de wijk het
centrum van verhoogde politieactiviteit, waarbij politiemensen, veelal in burger,
mensen staande hielden en fouilleerden. Hierdoor was de relatie tussen politie en
een deel van de bewoners nog verder bekoeld.
Toen op vrijdag 10 april 1981 om 18.10 uur twee agenten een verwarde en hevig
bloedende zwarte jongen aan wilden houden, ging het mis. De jongen bleek
84 Kettle & Hodges, 1982: 76.
85 Kettle & Hodges, 1982: 78.
57