Zijn wij anders? Waarom Nederland geen ... - Politieacademie

de verharde aanpak verloor zij terrein. Daarmee raakte zij ook een belangrijke
bron van informatie kwijt. Voorzichtig werden stappen gezet om een nieuw
model van wijkpolitie te introduceren, naar het voorbeeld van landen als
Nederland en Groot-Brittannië. Deze wijkpolitie nieuwe stijl werd bekend als
de police de proximité. Om de kloof tussen de politie en de wijkbewoners te
overbruggen werden opnieuw kleinschalige politieposten ingericht in buurten en
wijken waar zij enkele jaren eerder waren opgeheven. Agenten moesten weer
relaties opbouwen met de bewoners en met lokale instellingen zoals (sociale)
hulpverleningsinstanties en scholen. Het nieuwe beleid richtte zich hoofdzakelijk
op de preventie van criminaliteit. 99
De police de proximité was geen lang leven beschoren. Het model sneuvelde toen
Frankrijk opnieuw een scherpe draai naar rechts maakte. Onder de nieuwe rechtse
regering werd de wijkpolitie gesaneerd. In plaats daarvan kwam een nieuw, vooral
op repressie gericht model, dat op harde resultaten aanstuurde. In 2002 voerde
de Franse politie in veel wijken een zerotolerancebeleid in, gericht op het herstel
en handhaven van orde en gezag. Dit heeft betrekking op een breed scala aan
onderwerpen zoals drugs, alcohol en verkeer. Zero tolerance is een politiestrategie
waarbij zonder pardon hard wordt opgetreden tegen zelfs de geringste uitingen van
overlast en criminaliteit. Volgens de theorie achter deze methode dient de politie
iedere verpaupering of verloedering hard te bestrijden en geen enkele afwijking
van de wet toe te staan. 100 Zero tolerance heeft sinds de jaren 1990 een wereldwijde
opmars gemaakt en wordt in verschillende varianten toegepast.
Ondanks de toepassing van het nieuwe zerotolerancebeleid bleek in 2004 dat de
criminaliteit sinds 2002 nauwelijks was gedaald. Opnieuw werden de teugels
aangetrokken; 22 wijken werden aangewezen als extreem problematisch en de
inzet van de politie werd er verder opgevoerd. 101 De stijl van het optreden is
180 graden gedraaid ten opzichte van de periode vóór 2002. De politie is nog
dagelijks in de wijken aanwezig, maar vrijwel alleen in groter verband. De Franse
ordepolitie CRS en de BAC zijn voortdurend in de wijk aanwezig. Het zijn eenheden
die vooral zijn toegesneden op de repressieve politietaak. De BAC’s
hebben een spilfunctie in dit nieuwe concept. Zij zijn veelvuldig betrokken bij de
identiteitscontroles die de Franse politie in de banlieues uitvoert en die bedoeld
zijn om de criminaliteit en de overlast tegen te gaan. De Franse wetgeving kent de
politie in dit geval een tweetal mogelijkheden toe. Ten eerste is er de administratieve
identiteitscontrole op grond waarvan een agent een persoon mag controleren
wanneer hij deze verdenkt te handelen tegen het belang van de openbare orde. Ten
tweede is er de gerechtelijke controle die hem toestaat personen te controleren
99 Bui Trong, 2000: 115-117.
100 http://www.politie.nl/PolitieABC/Werkwijzepolitie/repressie.asp.
101 Grassart, 2007: 38.
63