Bijzondere interventies aan het hart - Gezondheidsraad

vaatvorming enerzijds en de combinatie van hartspierbescherming en vaatvorming
anderzijds. Het besef dat nieuwe hartspiervorming geen reële verwachting
is, begint aan terrein te winnen.
Op dit moment worden in de cardiologie in Nederland ongezuiverde beenmerg-
en mesenchymale stamcellen en embryonale stamcellen gebruikt. Een
gedeelte van de beenmergcellen kan bijdragen aan endotheel-reparatie en wellicht
angiogenese (vaatnieuwvorming) (Bee05, Bee06a, Bee06b). De potentie
van de mesenchymale stamcellen is nog onduidelijk, zowel in vitro als in vivo.
Momenteel wordt in Nederland gebruik gemaakt van drie verschillende toedieningsvormen:
1) tijdens de operatie (CABG, LVAD plaatsing), met directe
inspuiting in het myocard; 2) een percutane benadering waarbij stamcellen direct
vanuit de linkerkamer in de hartspier worden ingespoten; en 3) injectie van stamcellen
uit beenmerg of perifeer bloed in de coronairarteriën.
Deze onderzoeken komen voort uit eerder gepubliceerd onderzoek dat vooral
afkomstig was uit Duitsland, Noorwegen en België. Hieruit komt naar voren dat
er uiterst geringe en voorbijgaande effecten worden bereikt door verbetering van
de linkerkamerfunctie. Daarnaast wordt echter ook gemeld dat de stamcelbehandeling
geen effect heeft of het beloop zelfs ongunstig beïnvloedt. Momenteel
lijkt het gebruik van stamcelbehandeling na een infarct een effect te hebben op
het herstel, namelijk door vaatvorming. Spontaan herstel duurt namelijk langer.
Op grond van deze gegevens is duidelijk dat er nog geen patiëntencategorie,
type stamcel of toedieningsweg bestaat die tot het standaard behandelingspakket
hoort van de cardioloog. Dit geldt ook voor de behandeling bij een hartinfarct.
Wellicht dat de HEBE-studie daar in de toekomst een ander licht op werpt.
Het moment van bezinning is dan ook dichtbij. Het is van belang te investeren
in degelijk basaal onderzoek naar de potenties in vitro en in vivo van verschillende
typen stamcellen, inclusief de embryonale stamcellen. Aansluitend dient
groot-proefdieronderzoek te worden verricht naar de veiligheid en effectiviteit.
Daarna lijkt er een nieuw traject klaar voor klinische trials. Het is belangrijk om
deze stappen internationaal zorgvuldig te nemen, om deze in potentie belangrijke
ontdekking voldoende ontwikkelingskansen te bieden (Doe04, Has04a, Has04b,
IMT06, Smi05).
7.4 Waarborgen van kwaliteit
Prestatiemeting
Het eerder geciteerde rapport van de Amerikaanse ACC/AHA Task Force besluit
met behartigenswaardige woorden. Opgemerkt wordt dat, ondanks de publicatie
Behandeling bij hartfalen 165