Bijzondere interventies aan het hart - Gezondheidsraad

tisch hartfalen. Dit is evenwel niet correct omdat MADIT II niet ontworpen was
om een effect van ICD-therapie in deze grote groep aan te tonen. Overigens liet
MADIT II ook zien dat ICD-patiënten significant vaker werden opgenomen in
verband met een toename van hun klachten van hartfalen (mogelijk als gevolg
van frequente rechterkamer apex stimulatie) (Mos02).
De effectiviteit van ICD-therapie in patiënten met niet-ischemisch hartlijden
is inmiddels ook aangetoond in de zogenoemde ‘Sudden Cardiac Death in Heart
Failure Trial’ (SCDHeFT). Alhoewel eerdere (kleinere) onderzoeken nog geen
duidelijk effect van ICD-therapie op de totale mortaliteit lieten zien (zoals bijvoorbeeld
de ‘Defibrillators in Non-Ischemic Cardiomyopathy Treatment Evaluation
(DEFINITE) Trial’), resulteerde ICD-therapie in de SCDHefT trial (LVEF
< 35%) wél in een mortaliteitsreductie van 23 procent, vergeleken met conservatief
behandelde patiënten. Overigens liet ook de DEFINITE trial een significante
vermindering van de mortaliteit zien, als gevolg van het voorkómen van kamerritmestoornissen
in de met een ICD behandelde groep patiënten (Kad04). De
SCDHeFT trial omvatte 2 521 patiënten. Deze patiënten werden gerandomiseerd
naar ICD-therapie, amiodarone-therapie of een placebo, zonder voorafgaande
risicostratificatie en ongeacht de onderliggende oorzaak (Bar05). De gemiddelde
ejectiefractie was 25%, terwijl 70 procent van de patiënten zich bevond in
NYHA klasse II en 30 procent in NYHA klasse III. Alle drie de groepen werden
optimaal behandeld voor hartfalen. De ICD-therapie verminderde het relatieve
risico op overlijden met 23 procent (absolute reductie 7,2 procent). Behandeling
met amiodarone had geen positief effect op de mortaliteit vergeleken met placebo-toediening.
In tegenstelling tot de resultaten van de DEFINITE-studie, was
het effect van ICD-therapie op de mortaliteit significant in zowel de groep
patiënten met hartfalen van ischemische oorsprong als in die van niet-ischemische
oorsprong. Overigens bleek ook dat ICD-therapie geen nadelig effect had
op de hartfalenstatus van patiënten (dit in tegenstelling tot uitkomsten van de
MADIT II studie) (Bar05). De SCDHefT Trial liet dus zien dat patiënten met een
lage linkerkamer ejectie fractie, ongeacht de onderliggende oorzaak, baat hebben
bij ICD-therapie als aanvulling op een optimaal medicamenteuze therapie.
Toepassing CRT bij hartfalen
Een andere zeer belangrijke ontwikkeling van de afgelopen jaren is de introductie
van de zogeheten ‘resynchronisatie therapie’ (CRT) in patiënten met symptomatisch
hartfalen (Abr02). CRT-therapie in NYHA klasse III en IV patiënten met
een verbreed QRS-complex en een lage linkerkamer ejectiefractie heeft een positief
effect op hun functionele status, kwaliteit van leven en linkerkamer functie,
Stand van wetenschap ICD en CRT therapie 281