JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji

More documents

Recommendations

Info

Języki Obce W Szkole n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń ne oczekiwania ucznia w stosunku do słuchanego tekstu. Podczas szkolnych zajęć uczeń ma zwykle do czynienia z realistycznym nagraniem, a nie z realnie przeżywaną sytuacją komunikacyjną, w której zrozumienie ułatwiałyby dodatkowo elementy wizualne (gesty mówiącego, mimika itp). Na tym właśnie polega zasadnicza różnica między rzeczywistością komunikacyjną a lekcją, podczas której nauczyciel pracuje zwykle z nagraniem, ale bez pomocy wizualnych, w związku z czym rozumienie ze słuchu na lekcji staje się o wiele trudniejsze niż w rzeczywistości pozaszkolnej. Jako materiał dydaktyczny są najczęściej wykorzystywane nagrania utrwalone na płytach bądź kasetach dołączane obecnie do niemal każdego podręcznika. Nagrane teksty są przeważnie spreparowane specjalnie dla danego kursu, stąd brzmią one wprawdzie nieco sztucznie, jednak ich użycie jest w pełni uzasadnione. Dzięki pracy z takimi materiałami uczniowie przyzwyczajają się do brzmienia głosów osób mówiących w różny sposób, do wypowiedzi zawierających elementy dialektu itd. Dla grup bardziej zaawansowanych godne polecenia są również autentyczne nagrania: słuchowiska, reportaże, audycje. Są one wprawdzie przeważnie dość trudne językowo, jednak po starannym opracowaniu zestawu ćwiczeń ułatwiających rozumienie praca z nimi może być bardzo efektywna, przynosząc przy tym uczniom i nauczycielowi wiele satysfakcji. Ważny rodzaj tekstów i cenną pomoc w nauce języka obcego stanowią także piosenki w języku obcym, które nadają się do zastosowania praktycznie na każdym poziomie nauczania. Szczególnie dobrze nadają się do ćwiczeń na rozumienie ze słuchu, ponieważ są one autentycznym, niepreparowanym materiałem przeznaczonym do słuchania. Formy rozwijania sprawności rozumienia ze słuchu W typologii ćwiczeń dotyczących rozumienia ze słuchu rozróżnia się trzy grupy zadań: przeznaczonych do wykonywania przed wysłuchaniem, bezpośrednio podczas słuchania oraz po wysłuchaniu tekstu (Dahlhaus 1994:52). Celem pierwszej grupy ćwiczeń jest wprowadzenie uczniów w tematykę, ale także ich zmotywowanie i wzbudzenie określonych oczekiwań oraz aktywizacja posiadanej wiedzy. Przydatne są asocjogramy, impulsy wizualne (ilustracje, zdjęcia, szkice), ale również impulsy akustyczne (odgłosy, dźwięki, muzyka). Wskazane jest wstępne omówienie tematu, połączone z podaniem kluczowych słów, ułatwiające poźniejsze zrozumienie tekstu, a także ćwiczenia, których celem jest przyporządkowanie (obrazu i tekstu, obrazu i obrazu, tekstu i tekstu) lub ustalanie właściwej kolejności (obrazków, tekstów). Pomocne może stać się również omówienie tekstu czytanego o podobnej tematyce lub wręcz – przy słuchowiskach o szczególnie wysokim stopniu trudności – krótkie streszczenie. Podczas słuchania nagrania zadaniem uczniów jest skupienie się na zrozumieniu tekstu, przy czym podczas pierwszej prezentacji wskazane jest dążenie do zrozumienia globalnego, wyławiającego najistotniejsze informacje, a dopiero podczas następnego słuchania należy koncentrować się na rozumieniu szczegółowym. Typami ćwiczeń proponowanych na tym etapie są formułowanie pytań ogólnoinformacyjnych, następnie rekonstruowanie akcji i charakterystyka postaci przez pytania i odpowiedzi, wypisywanie najważniejszych informacji z tekstu (poszczególnych nazw, miejsc, liczb), jak również śledzenie wydrukowanego tekstu podczas słuchania, uzupełnianie luk, rozstrzyganie, które z podanych informacji są zawarte w tekście (kwiz prawda-fałsz), odpowiedzi na pytania ogólne (kto, gdzie, kiedy, ile osób), przyporządkowanie informacji (np. strzałkami), ustalanie właściwej kolejności wydarzeń i inne. Ostatnim etapem ćwiczeń kontrolujących zrozumienie tekstu są zadania wykonywane po odsłuchaniu nagrania, polegające na udzielaniu odpowiedzi na pytania dotyczące treści słuchowiska, przyporządkowywaniu podtytułów do fragmentów, formułowaniu streszczeń, uzupełnieniu tabeli informacjami z tekstu. Dodatkowo można wprowadzić ćwiczenia dotyczące pracy nad słownictwem, polegające na poszukiwaniu synonimów i antonimów do wyrażeń pojawiających się w tekście lub dokłanym wyjaśnianiu znaczeń poszczególnych wyrażeń i zwrotów. Na zakończenie wskazana jest dyskusja na temat problemów związanych z tekstem, mająca charakter podsumowujący i uzupełniający (Strauss 1994:57). Jako dodatkowe ćwiczenie ustne intere- 130
n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d z i e ń Języki Obce W Szkole sujące może się stać konstruowanie dialogów na temat wysłuchanego tekstu (wcielanie się uczniów w poszczególne postacie), niekoniecznie jednak polegające na wiernym odtwarzaniu poszczególnych scenek, ale np. zmianie czasu bądź miejsca akcji, konstruowaniu alternatywnego dalszego ciągu wydarzeń itd. Tego typu wariacje tematyczne mogą znaleźć zastosowanie również jako praca pisemna, w której uczeń ma za zadanie transformację tekstu słuchowiska na inny rodzaj tekstu, np. monolog (dziennik) jednego z bohaterów, reportaż prasowy z wydarzeń lub opowiadanie. Ekskurs Jako przykład lekcji integrującej rozwój wszystkich sprawności językowych ze szczególnym uwzględnieniem rozumienia ze słuchu wybrałam zajęcia, podczas których nauczyciel wykorzystuje utwór znanego niemieckiego wykonawcy Herberta Grönemeyera Mambo 2 . Zajęcia może rozpoczynać napisanie na tablicy znajomo brzmiącego tytułu i poproszenie uczniów o podanie swobodnych skojarzeń wiążących się z tym słowem, co z kolei umożliwi stworzenie asocjogramu i zarazem będzie stanowiło wstępną fazę pracy nad tekstem. Kolejnym krokiem będzie prezentacja zdjęcia zatłoczonej, zakorkowanej ulicy miejskiej, a zadaniem uczniów będzie omówienie sytuacji na obrazku oraz wyrażenie (np. w formie krótkich monologów) przypuszczalnych myśli i uczuć ludzi unieruchomionych w samochodach. Po krótkiej dyskusji o tematach, których mogłyby dotyczyć słuchowiska związane z taką sceną, nauczyciel może odtworzyć kilka różnych fragmentów muzycznych, pytając, który z nich najbardziej pasuje do takiej sceny, a jeśli żaden, to jaki typ muzyki zdaniem uczniów wchodziłby w grę. Na zakończenie części ćwiczeń wstępnych, przygotowujących uczniów do zrozumienia tekstu, nauczyciel powinien objaśnić słownictwo związane z tematem ruchu ulicznego (m.in. wykorzystując do tego celu uprzednio prezentowane zdjęcie), a szczególną uwagę zwrócić na wyrażenia potoczne pojawiające się w tekście piosenki (hupfen – Hupkonzert, drehen, Runden, die Motoren donnern, keinen Parkplatz finden, Politessen lauern wie Panther itd.). Wreszcie nauczyciel prezentuje nagranie (dwukrotnie, uczniom mniej zaawansowanym można przy drugim słuchaniu dla ułatwienia zrozumienia wręczyć słowa piosenki): Mambo Ich hass’ nichts mehr als mich zu verspäten. Die Sonne brennt und im Auto ist’s heiß. Ein Hupkonzert wie von tausend Trompeten. Ich will zu dir. Nun steh’ ich hier. So’n Scheiß’. Aaaah, ich drehe schon seit Stunden hier so meine Runden. Es donnern die Motoren, es dröhnt in meinen Ohren. Ich finde keinen Parkplatz, ich komm’ zu spät zu dir, mein Schatz. Du sitzt bei Kaffee und Kuchen, und ich muss weiter suchen. An jeder Ecke steh’n Politessen, lauern wie Panther zum Sprung bereit. Du kannst nicht parken, das kannst du vergessen. Haben alles im Griff weit und breit. Aaaah... Auto fängt an zu kochen, Herz an zu pochen. Werde langsam panisch, klitschnass durchschwitzt. Es ist nicht zu fassen, solche Automassen. Hab’n die kein Zuhause? Ich will zu dir. Aaaah... Po etapie ćwiczeń sprawdzających globalne zrozumienie tekstu (kto, gdzie, dlaczego) uczniowie powinni zdecydować, czy muzyka w tym utworze pasuje do jego treści. Niewątpliwie dojdą do wniosku, iż mimo że rytm mambo w pierwszej chwili wydaje się być zaskakujący w połączeniu z tematem ruchu drogowego, to jednak południowoamerykański charakter muzyki, oddający licznymi powtórzeniami zdające się nie mieć końca krążenie bohatera po ulicach, doskonale pasuje do tematu zatłoczenia miejskich ulic w porze szczytu komunikacyjnego. 2 Materiały związane z opracowaniem tego utworu pochodzą z książki S. Wenkums (2000), Heute hier, morgen dort. Lieder, Chansons und Rockmusik im Deutschunterricht, Berlin/München: Langenscheidt. 131
Page 1 and 2:
PL ISSN 0446-7965 CZASOPISMO DLA NA
Page 3 and 4:
Nr 5/2008 • listopad/grudzień Ro
Page 5 and 6:
n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 7 and 8:
Page 9 and 10:
Page 11 and 12:
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
Page 39 and 40:
Page 41 and 42:
Page 43 and 44:
Page 45 and 46:
Page 47 and 48:
Page 49 and 50:
Page 51 and 52:
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
Page 81 and 82: n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 131: n r 5/2008 l i s t o p a d/g r u d
Page 183 and 184:
Page 185 and 186:
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Page 199 and 200:
Page 201 and 202:
Page 203 and 204:
Page 205 and 206:
Page 207:
skie, według których chcielibyśm
show all

JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?

JÄzyki Obce w Szkole - Biblioteka Cyfrowa OÅrodka Rozwoju Edukacji